Theseus nedir?

Theseus: Theseus, Dor ırkının büyük kahramanı Herakles'in örneği üzerine Atina'da uydurulmuş bir kişidir.

Efsanesi de Herakles efsanesinin motifleriyle bir araya getirilmiş, bu yakıştırmalara Atina'nın ülkülerini yansıtan kişisel ve toplumsal bazı temalar eklenmiştir. Ayrıca Atinalılar Theseus'u efsanelik değil de tarihsel bir kişi sayarlardı.

"Theseus'suz hiçbir şey yoktur" Atina'da özdeyiş olmuştu. Aigeus'la Aithra'nın oğludur. Asıl babasının Aigeus değil de, tanrı Poseidon olduğu ileri sürülürdü. Troizen'de dedesi Pittheus'un yanında büyüyen Theseus Atina kralının oğlu olduğunu bilmiyordu, çünkü Aigeus Aithra'ya çocuğa altına sandallarıyla kılıcını sakladığı bir kayayı kaldıracak duruma gelmedikçe kim olduğunu söylememesini buyurmuştu.

Theseus böylece büyüyor ve gün geçtikçe güçlenip yürekleniyordu. Herakles bir gün Pittheus'un sarayına gelmiş ve sırtında taşıdığı aslan postunu yere atmıştı, ortalıkta kim varsa hepsi korkudan kaçışmış, yalnız Theseus kılıcını çıkarıp aslanın üstüne yürümüştü. On altı yaşına basınca anası delikanlıyı kayanın önüne götürmüş, Theseus da koca kayayı kaldırarak babasının altına sakladığı soykaları ortaya çıkarmıştı. O zaman kral oğlu olduğunu öğrenince hemen Atina'ya gitmek üzere yola çıkmış, Pittheus kara yolunda bir sürü canavar ve eşkıya olduğunu bildirerek ona denizden gitmesini söylediği halde, Theseus gerçekten kral oğlu olduğunu Attika halkına göstermek İçin kara yolunu seçmiş ve Atina'ya gelmeden bölgeye korku salan bir sürü dev, azman ve vahşi hayvanları bir bir yere sererek şehre varmıştı.

Kephisos ırmağının sularında döktüğü kanlardan temizlenip arınmış ve Aigeus'un karşısına çıkmıştı. Ne var ki o sıralarda kral Aigeus büyücü Medeia'nın etkisi altında bulunuyordu. Medeia bu gencin tahta göz dikeceğini anlamış, onu şölende zehirlemeyi kararlaştırmıştı, ama Theseus, sofraya oturunca etini kesmek için Aigeus'un kılıcını çıkarmış, böylece babası oğlunu tanımış, Medeia'yı kovarak Theseus'u bağrına basmıştı. Bu arada Aigeus'un kardeşi Pallas'ın elli oğlu Theseus'u devirmek için ona pusu kurmuşlar, yiğit de hepsini öldürmüş, bu suçundan arınmak için de bir yıl Atina'dan uzaklaşmıştı. Ama Atina bir yıl sonra Theseus'u çağırır, çünkü Girit kralı Minos'a yedi kızla yedi erkek gönderip onları yem olarak Minotauros'a vermek zorundadır.

Theseus Atinalı gençlerle birlikte Girit'e gider ve Ariadne, Minotauros maddelerinde anlatıldığı gibi, Atina'yı bu korkunç vergiden kurtarır. Dönüşte Ariadne'yi kaçırır, ama tanrı Dionysos'un emriyle olacak, Naksos adasında bırakır.

Atina'ya yaklaşınca Aigeus'un dediği gibi beyaz yelkenler açmayı unutur, geminin kara yelkenle geldiğini gören kral da oğlunun öldüğünü sanarak kendini denize atar. Girit dönüşü Theseus kral olur ve Attika ülkesinde yeni ve çok hayırlı bir düzen kurar: Tanrıca Athena şerefine Panathenaia, Poseidon şerefine de İsthmos senliklerini düzenler, halkın çıkarlarını gözeten, zenginlerle soyluların ayrıcalıklarını kısıtlayan toplumsal yasalar çıkartır.

Bir yandan da yiğitliklerini sürdürür.  Arkadaşı Lapith kralı Peirithoos'la birlikte Argonaut'lar seferine, Kalydon avına katılır, Oidipus'u Attika'ya kabul edip rahatça ölmesini sağlar, bir de Atina'ya saldıran Amazonlara karşı koyar. Amazonları püskürtmeden kraliçeleri Antiope'yi kaçırır, onunla evlenir, Hippolytos adında bir oğlu olur.

Antiope'nin ölümünden sonra Theseus Phaidra ile evlenir. Phaidra'dan iki oğlu olur: Akamas ve Demophon. Peirithoos'la birlikte ölüler ülkesine iner, amacı ölüler kraliçesi Persephone'yi kaçırıp yeryüzüne getirmektir.

O Hades ülkesinde iken Atina'da işler karışır: Soylu sınıflar Theseus'un yaptığı sosyal reformları ortadan kaldırmak için Dioskurları yardıma çağırırlar, Helene'nin kardeşleri hem Theseus'un kaçırıp Aithra'nın yanına bıraktığı kızı geri almak, hem de Menestheus'u Atina tahtına çıkarmak için bunu fırsat bilirler. O sırada Theseus'la Peirithoos Hades ülkesinde alıkonurlar. 

Hades'le Persephone'nin sofrasında yemek yerlerken oturdukları iskemlelerin üstüne mıhlanırlar. Uzun zaman oldukları yerden kalkamazlar, sonunda Herakles Hades'e inip Theseus'u kurtarır, ama Peirithoos "Unutma sandalyesi" denen bu yerden bir daha kalkamaz. Atina'ya dönüşünde Theseus ülkesini karmakarışık bir durumda bulur ve orada kalmaktansa Skyros adasında kral Lykomedes'in yanına sığınmayı yeğ görür. Ne var ki Lykomedes onu arkadan vurarak öldürür. Atinalılar Theseus'u her zaman anarlar, onu Marathon savaşında (İ. Ö. 490) gördüklerini ileri sürerlerdi.