Irak’ta, Asur İmparatorluğu’nun görkemli geçmişine açılan bir kapı daha aralandı: Heidelberg Üniversitesi arkeologları, Kral Asurbanipal’in taht odasında tanrılarla çevrili devasa bir kabartmanın izini sürdü. Heidelberg Üniversitesi’nin Ninova kazılarında ortaya çıkan 12 tonluk kabartma, Asur sanatında daha önce görülmemiş bir tanrı temsiliyle tarihsel anlatıları yeniden şekillendiriyor.

Heidelberg Üniversitesi'nden arkeologlar, Irak'ın Musul kenti yakınlarındaki antik Ninova'da yürüttükleri kazılarda, Asur İmparatorluğu'nun son büyük kralı Asurbanipal'e ait Kuzey Sarayı'nın taht odasında, MÖ 7. yüzyıla tarihlenen anıtsal bir kabartmanın önemli bölümlerini keşfettiler.

Heidelberg Üniversitesi'den yapılan açıklamaya göre; yaklaşık 5,5 metre uzunluğunda, 3 metre yüksekliğinde ve 12 ton ağırlığındaki bu devasa taş levha üzerine oyulmuş kabartma, Asurbanipal'i iki önemli tanrı — baş tanrı Aşur ve Ninova'nın koruyucu tanrıçası İştar — ile birlikte tasvir ediyor. Kabartmada ayrıca, tanrılara ve krala kurtuluş ve yaşam bahşeden bir balık dehası ve muhtemelen bir akrep adam figürü de yer alıyor.

Kuzey Sarayı'ndaki kazıların başkanı, Prehistorya, Protohistorya ve Antik Yakın Doğu Arkeolojisi Enstitüsü'nden Prof. Dr. Aaron Schmitt'e göre, bu kabartma, taht odasının ana girişinin karşısındaki nişte, yani sarayın en önemli yerinde bulunuyordu. Kabartma parçaları, bu nişin arkasındaki toprakla doldurulmuş bir çukurda keşfedildi. Muhtemelen MÖ 3. veya 2. yüzyılda, Helenistik dönemde bu çukur kazılmıştı. Bu durum, İngiliz arkeologların 19. yüzyılda bu parçaları bulamamasının nedenlerinden biri olabilir.

Asurbanipal, Asur'un son büyük kralıydı

Asurbanipal (MÖ 669–631), Asur İmparatorluğu'nun son büyük kralı olarak bilinir. Döneminde imparatorluk, batıda Kıbrıs'tan doğuda İran'a kadar uzanarak en geniş sınırlarına ulaşmıştı. Asurbanipal, sadece askeri başarılarıyla değil, aynı zamanda kültürel katkılarıyla da tanınır. Ninova'da kurduğu ve 30.000'den fazla kil tablet içeren sistematik olarak düzenlenmiş kütüphane, Mezopotamya ve antik Orta Doğu'nun ilk organize kütüphanesi olarak kabul edilir.

Asurbanipal’in Taht Odasında Tanrılarla Yüzleşme

Heidelberg Üniversitesi'nin 2018'de başlattığı ve Prof. Dr. Stefan Maul yönetimindeki Ninova Projesi kapsamında yürütülen bu kazılar, 2022 ve 2023 yıllarında da devam etti. Kuyunjik höyüğünde, Asurbanipal'in Kuzey Sarayı'nın çekirdek sektöründe gerçekleştirilen çalışmalar, sarayın taht odasında ve çevresindeki alanlarda önemli buluntuların ortaya çıkarılmasını sağladı.

Alman Arkeologlara göre keşfin önemi

Bu keşif, Asur sanatında tanrıların kral ile birlikte tasvir edildiği nadir örneklerden biri olması açısından büyük önem taşıyor. Araştırmacılar, sahada toplanan verilere dayanarak kabartmanın tasvirini ve buluntu bağlamını ayrıntılı olarak inceleyecek ve sonuçları bilimsel bir dergide yayınlayacaklar. Orta vadeli planlar arasında, Irak Devlet Eski Eserler ve Miras Kurulu (SBAH) ile mutabık kalınarak, kabartmanın orijinal yerine yerleştirilmesi ve halka açılması da bulunuyor.

Ali Zülfikar Emin - Arkeolojikhaber.com

Görsel telifleri: Heidelberg Üniversitesi / Prof. Dr. Aaron Schmitt