Słupsk’un Kehribar Ayıcığı, 6.000 yıllık ve bir avcının tılsımı olduğu tahmin ediliyor. Yaklaşık 10 cm uzunluğunda ve 85 gram ağırlığında olan bu arkeolojik figür, 1887 yılında bir turba bataklığında keşfedildi ve Słupcio adı verildi. Üzerindeki delik ve aşınma izlerinden dolayı Neolitik dönemde bir avcı tarafından amulet olarak kullanıldığı tahmin ediliyor ve şu anda Polonya'nın Szczecin kentindeki Ulusal Müze'de sergileniyor.

Słupsk kehribar ayıcığı, sadece estetik bir obje değil, aynı zamanda tarih öncesi insanların inanç sistemlerini ve doğayla olan ilişkilerini yansıtan önemli bir kültürel mirastır. Benzer buluntularla karşılaştırıldığında, bu figür, Baltık bölgesindeki kehribar işçiliğinin ve sembolizminin zenginliğini gözler önüne sermektedir.

Słupsk ayıcığı, Mezolitik veya Proto-Neolitik döneme ait olup, kuzey Avrupa'da bilinen tek üç boyutlu kehribar ayı figürüdür . Bu tür figürler, genellikle avcı-toplayıcı topluluklar tarafından tılsım veya totem olarak kullanılmıştır. Ayı, o dönemde doğanın güçlü ve saygı duyulan bir sembolü olarak kabul edilmiştir. Kehribarın sıcak rengi ve organik yapısı, ona mistik ve koruyucu özellikler atfedilmesine neden olmuştur .

Słupsk ayıcığı, Baltık bölgsinde bulunan tek kehribar hayvan figürü değildir. Örneğin, Litvanya ve Letonya kıyılarındaki Juodkrantė hazinesinde de benzer zoomorfik figürler bulunmuştur. Bu figürler, genellikle geyik, kuş ve ayı gibi hayvanları temsil eder ve Neolitik döneme tarihlenir .

Ayrıca, Polonya'nın Dąbki beölgesinde yapılan kazılarda da kehribar boncuklar ve diskler gibi süs eşyaları ortaya çıkarılmıştır. Bu buluntular, Mezolitik ve Erken Neolitik dönemlerde kehribarın takı ve tılsım olarak kullanıldığını göstermektedir .

Słupsk Kehribar Ayıcığına benzer kehribar figürünşer ve ayı betimlemeli arkeolojik eserler

Sadece genel kültür amaçlı olarak Słupsk kehribar ayıcığına benzer diğer önemli arkeolojik buluntuları da hatırlatalım istedik.

1. Juodkrantė Kehribar Figürleri (Litvanya)

Dönem: Neolitik
Malzeme: Baltık kehribarı
Özet: 19. yüzyılda Litvanya kıyılarındaki Juodkrantė bataklıklarında 400'den fazla küçük kehribar figür bulunmuştur. Çoğu hayvan şekilli olan bu objeler, tılsım ya da törensel amaçlarla kullanılmış olabilir. Koleksiyonun çoğu II. Dünya Savaşı sırasında kaybolmuştur.

2. Dąbki Kehribar Boncukları (Polonya)

Dönem: Erken Neolitik (~5000 MÖ)
Malzeme: İşlenmiş kehribar
Özet: Baltık Denizi kıyısındaki Dąbki yerleşiminde yapılan kazılarda kehribar boncuklar, disklik süsler ve takılar bulunmuştur. Bu buluntular, kehribarın yalnızca dekoratif değil, sembolik anlamlar da taşıdığını gösterir. Aynı zamanda Baltık ticaret ağlarının da erken izlerine işaret eder.

3. Torrs Pony Cap (İskoçya)

Dönem: Demir Çağı (~300 MÖ)
Malzeme: Bronz ve cam kakma
Özet: İskoçya’da bulunan bu figürlü başlık, muhtemelen törensel bir at başlığıydı. Üzerindeki hayvan betimlemeleri, ruhani güçlere veya doğa tanrılarına bir gönderme olabilir. Kelt sanatının nadide örneklerinden biridir.

4. Vogelherd Hayvan Figürinleri (Almanya)

Dönem: Üst Paleolitik (~35.000 yıl önce)
Malzeme: Fildişi (mamut dişi)
Özet: Vogelherd mağarasında bulunan bu küçük heykelcikler, Avrupa’daki en eski hayvan figürleridir. Aslan, at ve mamut gibi figürler detaylı oyulmuştur. Avcı-toplayıcı toplumların ruhani hayatına dair önemli ipuçları sunar.

5. Shigir İdolü (Rusya, Urallar)

Dönem: Mezolitik (~11.500 yıl önce)
Malzeme: Ağaç (Larch)
Özet: Dünya üzerindeki en eski ahşap heykel olarak kabul edilen Shigir İdolü, geometrik desenler ve yüz figürleri içerir. Bazı araştırmacılar bu figürleri hayvan-ruh temsilleri olarak yorumlamaktadır. Kehribar yerine ahşap kullanılması dışında, ritüel işlev açısından paralellik taşır.

6. Skull Cult Cave Bear Maskeleri (Fransa)

Dönem: Orta Paleolitik (~75.000 yıl önce)
Malzeme: Ayı kafatasları
Özet: Bazı mağaralarda ayı kafataslarının özenle yerleştirildiği yapılar bulunmuştur. Bu buluntuların, hayvan-ruh kültlerinin çok erken örnekleri olabileceği düşünülüyor. Bu uygulamalar, ayının kutsal veya sembolik rolünü vurgular.