Bir insanın zehirli bir yılanı yılanı tamamen yediğini düşündürten ilginç arkeolojik buluntu, Amerika'nın Teksas eyaletindeki Conejo Shelter'de keşfedildi. Teksas’taki kaya sığınağında fosilleşmiş 1500 yıllık insan dışkılarını inceleyen arkeologlar, bir insan dışkısında sapasağlam yılan dişi görünce çok şaşırdılar.

Journal of Archaeological Science: Reports'da (Arkeolojik Bilimler Dergisi: Raporlar) 13 Nisan 2019 tarihinde Texas A&M Üniversitesi'nden M.Sonderman ve Morgan F.Smithc ile Wichita Eyalet Üniversitesi Antropoloji Bölümü'nden Crystal A.Dozier imzalarıyla yayınlanan Texas’taki Conejo Shelter'den bir dışkı fosili analizi: Potansiyel ritüelistik zehirli yılan yeme vakası (Analysis of a coprolite from Conejo Shelter, Texas: Potential ritualistic viperous snake consumption) başlıklı makalede yer alan bilgilere göre; 1500 yıllık bir insan dışkısında bulundu muhtemelen elmas sırtlı çıngıraklı yılan cinsine ait bir diş bulundu.

Makaleye göre, zehirli yılan dişinin, 1.500 yıl önce bir kişi tarafından yendikten sonra sindirildiği anlaşılıyor.

Tarihöncesi dışkılar içinde böylesine ilginç bulgu bulmayı beklemediklerini söyleyen Arkeolog Elanor Sonderman zehirli yılan dişini fark ettiğinde büyük şaşkınlık yaşadığını söylüyor.

Aksine, Teksas’ın Aşağı Pecos kanyonlarında yer alan Conejo Sığınağı mağarasını tuvalet olarak kullanan yerli halk hakkında daha fazla bilgi edinmek istiyordu.

Bir baraj projesinin bölgeyi su ile doldurmasından önce, 1960’larda bu sığınakta arkeolojik bir kazılar gerçekleştirildi. Bu alandaki mağaralar, bitki liflerinden dokunmuş sandaletler ve sepetler de dahil olmak üzere, oldukça fazla korunmuş eski eserler barındırıyordu, ancak en değerli bilimsel veriler arkeolog olmayanlar için sürpriz olabilir.

Utah Eyalet Üniversitesi Eastern Prehistorik Müzesi’nde koprolit uzmanı ve küratör Tim Riley, “Bu kaka” diyor.

Riley, “Koprolitler  (dışkı fosili), bol miktarda bilgi içerir: Onları dışkılayan kişinin sağlığı hakkında daha fazla bilgi verebilir ve içerisindeki yiyecek artıkları, eski insanların ne yediklerinin doğrudan kanıtıdır.” diyor.

Conejo Sığınağı’ndaki koprolitin analizi, kişinin yuka çiçeği gibi sulu meyveler tükettiğini belirten polenleri ortaya çıkardı. Bu kişi ayrıca, derisini yüzmeden veya pişirmeden küçük bir kemirgen de yemişti.

Ancak asıl şaşırtıcı olan, dışkıda bulunan zehirli bir yılanın pulları, kemikleri ve dişleriydi.

Sonderman, “Dışkı içindeki diğer her şey o bölge için oldukça normaldi. Ancak dişler çok garipti, neler olduğunu araştırmamız gerektiğini biliyorduk.” diyor.

Dişlerin içi boş merkezi, ekibin şanssız yılanı Viperidae ailesinin bir üyesi olarak tanımlamasına yardımcı oldu. Bu yılan, büyük olasılıkla her ikisi de bölgede yaygın olan bir ‘batı elmas sırtlı çıngıraklı yılanı’ veya bakır baş yılanıydı.

Pul kalıntıları üzerinde hiç kömür izi olmaması, yılanın pişirilmeden yendiğini gösteriyor. Ayrıca çok sayıda bulunan pullar, yılınan bütün olarak yendiğini düşündürüyor.

Ama neden? Zamanda geriye gidip, bu dışkıyı bırakan kişiye sormak imkansız, bu nedenle araştırmacılar, ipuçları için bölgedeki diğer kültürlerin tarihini ve mitolojilerini araştırdı.

Yapılan araştırmalarda, yılanların, gıda kıtlığı dışında, nadiren tüketildiğini bulundu. Hatta o zamanlar da bile yılanlar kemiklerden, kafatasından ve dişlerinden arındırılmış olarak pişirilerek yeniyordu. Ve Conejo Sığınağındaki diğer dışkılarda da yılan kalıntıları bulunsa da, bunların hiçbiri zehirli türler değildi.

Bir Şaman Ritüelinin parçası olabilir

Aynı bölge ve aynı zamanda, kaya sanatında yılan benzeri motiflere rastlanıyordu. Ayrıca yılanlar, diğer Mezoamerika ve Amerika’daki Güneybatı kültürlerinin şamanistik ritüellerinde doğaüstü alemlerin kapı bekçisi olarak önemli bir rol oynamıştı.

Aşağı Pecos’un kaya sanatında lider bir uzman olan Carolyn E. Boyd, bu sanat örneklerinin peyote ve diğer zihin bulandırıcı uyuşturucu maddeleri tüketenlerin ortak imgelerini temsil edebileceğini öne sürüyor.

Öyleyse bu diş şamanistik bir ritüelin kanıtı mı? Sonderman’ın araştırma ekibi, yılanın “açıkça törensel veya ritüel bir amaç” için yenildiğini öne sürmesine rağmen, bunu kesin olarak söylemeye imkân yok.

Sonderman, “Kimsenin ‘İnsanların ritüel olarak yılan tükettiği, bir yılana tapınma kültürü vardı.’ demesini istemem. Söylemeye çalıştığımız şey bu değil. Bu sadece tek bir örnek.” diyor.

Dişten yola çıkarak söylenebilecek şey, insanların zehirli yılanları yemelerinin duyulmamış olmadığı, ancak tek örnek olması nedeniyle özel bir durumda tüketilmiş olabileceği. Ya da değildi. Belki de sadece bir cesaret işi ya da çok tehlikeli bir gıda tercihiydi.

National Geographic. 24 Nisan 2019 (Çeviri: Erman Ertuğrul - Arkeofili.com)