İran'da Selçuklu izleri'nden; Büyük Selçuklu Devleti'nin kurucusu Tuğrul Bey'in İran'daki anıtmezarı ihtişamıyla çağlara meydan okuyor

Büyük Selçuklu Devleti’nin kurucusu Tuğrul Bey'in (995-1063) İran’daki anıtmezarı "Tuğrul Kulesi", ihtişamı ve farklı mimari özellikleriyle büyük ilgi görüyor.

Başkent Tahran'a bağlı Rey şehrinde 10 asır önce inşa edilen kümbette Selçuklu Devleti’nin ilk sultanı Tuğrul Bey’in türbesi bulunuyor.

Tuğrul Kulesi'nin türbedarı İranlı Kasım Kamberi (55), çağlara meydan okuyan yapının özelliklerini AA muhabirine anlattı.

İlk bakışta sağlamlığı ve ihtişamıyla dikkati çeken kümbetin farklı mimari özellikler taşıdığını belirten Kamberi, bunların başında güneş saati niteliğinin geldiğini söyledi.

Kamberi, "Tuğrul Bey'in türbesi, kümbetin etrafındaki üçgen sütunlar sayesinde bize zamanı bildiriyor. Güneşin doğumundan sonra kuzey kapısından sola doğru sayıldığında güneş ışınlarının düştüğü sütun, saatin kaç olduğunu gösteriyor. Bu da kümbetin ne kadar ilmi özelliklere göre inşa edildiğini ortaya koyuyor." dedi.

Kümbetin iç duvar kısmında bulunan kutu şeklindeki 193 adet boşluğun ise akustik sağladığını belirten Kamberi, bu sayede yapının merkezinde durarak konuşma yapan hatibin sesinin net şekilde duyulduğunu dile getirdi.

Kamberi, tuğladan yapılmış binanın kuzey kapısının üstündeki küçük kapının da üç bölmeden meydana gelen duvarın havalanmasını sağlayarak rutubetten koruduğunu işaret etti.

Türbe turistlerden büyük ilgi görüyor

Yerli ve yabancı turistlerden büyük ilgi gören anıtmezar, 3 bin metrekarelik bahçenin içinde 100 metrekarelik alana oturuyor. Yüksekliği 22, iç çapı 13 ve dış çapı 16 metre olan konik yapının etrafında perde şeklinde 24 üçgen sütun bulunuyor.

İranlı türbedar Kamberi, kuzey ve güney kısmında iki kapısı olan yapıda "Tuğrul Bey’in kabrinin güney kapının üstündeki bölmede olduğunun bilindiğini" söyledi.

Bu yöndeki kapının üstünde yer alan Kaçar Hanedanı dönemine ait kitabede Nasıreddin Şah'ın (1848-1896) kümbeti restore ettirmesiyle ilgili yazı bulunuyor.

Kuzey kapısında ise gizli bir aslan silüeti mevcut. Türbeye girişte bu kapının altında durup yukarıya doğru bakıldığında aslan silüeti fark ediliyor.

Ziyaretçiler, kümbetin içinde yukarıya baktıklarında ise apaçık bir güzellikle karşılaşıyor. Açık tavandan kümbetin iç duvarına dokunan güneş ışığı, karanlık, mavi ve aydınlığın dansını sergiliyor.

Tuğrul Bey Kimdir?

Orta Asya'daki Cend şehrinde 995 yılında doğan Tuğrul Bey, babasının bir savaşta şehit düşmesinin ardından dedesi Selçuk Bey tarafından yetiştirildi. Selçuk Bey'in vefatı üzerine 1025'te Selçuklu hanedanının başına geçti. Dandanakan Savaşı'nda (1040) Gaznelilere karşı elde ettiği zaferin ardından kurulan Büyük Selçuklu Devleti'nin ilk sultanı ilân edildi.

Bizans karşısında sürekli savunma durumunda olan İslam dünyası, Tuğrul Bey'le birlikte hücuma geçti. Bağdat ve Rey'i imar eden Tuğrul Bey, yakalandığı hastalık sonucu 4 Eylül 1063 tarihinde Rey'de vefat etti.

Mustafa Melih Ahıshalı - AA