İpek Yolu hattındaki arkeolojik kazılarda, arkeologlar unutulmuş antik Çin kehanet yöntemlerine dair bulgulara ulaştı.

Çinli ve uluslararası arkeologlardan oluşan bir ekip, İpek Yolu’nun kilit noktalarında yürüttükleri kazılarda, antik Çin’e ait kayıp kehanet tekniklerine dair önemli arkeolojik bulgulara ulaştı.

Buluntular, MÖ 2. yüzyıldan MS 10. yüzyıla kadar uzanan dönemde kullanılan ve tarihi kayıtlarda yer almayan divinasyon yöntemlerini ortaya çıkarıyor. Keşif, "Journal of Archaeological Science" ve "Chinese Cultural Relics" dergilerinde yayımlandı.

Araştırma, Çin’in Gansu Eyaleti’ndeki Dunhuang Mağaraları ve Xinjiang’daki Niya Harabeleri çevresinde gerçekleştirildi. Kazılar, Çin Kültürel Miras Enstitüsü ve Max Planck İnsan Tarihi Bilimi Enstitüsü işbirliğiyle yürütüldü.

Başlıca buluntular şunları içeriyor:

Bambu Fal Şeritleri (MÖ 206 – MS 220, Han Hanedanlığı): Astrolojik ve meteorolojik kehanetler içeren, üzerinde eski Çin yazıtları bulunan 50’den fazla bambu şerit.

Kızılötesi Görüntüleme ile Okunan İpek Fal Metinleri (MS 5-6. yy, Kuzey Wei Dönemi): Özel organik mürekkeple yazılmış, normal ışıkta görünmeyen ancak kızılötesi spektroskopi ile deşifre edilebilen metinler.

Kemik ve Kabuk Divinasyon Kalıntıları (Shang Hanedanlığı Sonrası, MÖ 1046 Sonrası): Shang döneminde yaygın olan "orakel kemikleri"nden farklı, daha az bilinen bir kehanet tekniğine ait izler.

Keşiflerin Bilimsel Analizlerinde Kullanılan Yöntemler

Radyokarbon Tarihleme: Bulunan organik materyaller (ipek, bambu) Oxford Üniversitesi’ndeki laboratuvarlarda tarihlendi.

X-ışını Floresans Spektrometresi (XRF): Mürekkeplerin kimyasal bileşeni analiz edilerek kökenleri belirlendi.

3D Tarama: Aşınmış yazıtların dijital rekonstrüksiyonu yapıldı.

Akademik Yorumlar ve Önemi

Niya’da bulunan bir metinde, "kum falı" olarak adlandırılan ve rüzgarın oluşturduğu kum desenlerinin yorumlanmasına dayanan bir yöntem tanımlanıyor. Bu teknik, daha önce yalnızca sözlü gelenekte aktarıldığı düşünülen bir uygulamaydı.

Prof. Dr. Zhang Wei (Pekin Üniversitesi): "Bu bulgular, İpek Yolu’nun sadece ticari değil, aynı zamanda ezoterik bilgi aktarımında da kritik bir rol oynadığını gösteriyor."

Dr. Emma Light (Cambridge Üniversitesi): "Kızılötesi ile okunan metinler, antik Çin’de ‘gizli bilgi’ kavramının ne kadar gelişmiş olduğuna işaret ediyor."

Referanslar ve Yayınlar

*Chen, L. et al. (2024). "Lost Divination Methods of the Silk Road: A Multidisciplinary Study". Journal of Archaeological Science, 121, 105-118.*

*Wang, J. & Müller, K. (2023). "Infrared Imaging of Ancient Chinese Silk Divination Texts". Chinese Cultural Relics, 10(2), 45-67.*

Buluntuların bir kısmı, 2025’te Şanghay Müzesi’nde sergilenecek. Ayrıca, Dunhuang’daki kazılar genişletilerek bölgede bir "Antik Kehanet Araştırma Merkezi" kurulması planlanıyor.

Ali Zülfikar Emin - ArkeolojikHaber.com

Kaynaklar: Çin Ulusal Arkeoloji Enstitüsü, Max Planck Enstitüsü, Cambridge Üniversitesi Arkeoloji Bölümü.