Prof. Dr. Tülay Alim Baran, Lozan Barış Antlaşması'nın önemi ve imzalanış şartları hakkında bilgi verdi.

Prof. Dr. Ahmet Taşağıl’ın sunduğu Tarih Sohbetleri’nin mart ayı programı 7 Mart akşamı Zeytinburnu Kültür Sanat’ta gerçekleşti. Cumhuriyetimizin 100. yılına girdiğimiz şu günlerde, sezon boyunca Cumhuriyet’in kuruluş hikâyesini dinlediğimiz Tarih Sohbetleri’nin bu ayki konuğu Prof. Dr. Tülay Alim Baran oldu.

Programda Tülay Alim Baran, Lozan Barış Antlaşması, bu antlaşmanın önemi ve imzalanış şartları hakkında bilgi verdi.

 Günümüze kadar gelen tek antlaşma.

Tülay Alim Baran, Lozan’ın önemine şu sözlerle dikkat çekti: “Yani Lozan, sadece Türkiye Cumhuriyeti Devleti için değil, yani savaşmakta olduğunuz bütün devletler için, savaşmadığınız devletler için, savaştığınız devletlerin kontrolü altında bulunan yerler için, Uzak Doğu için, Yakın Doğu için, işte Orta Asya için, biraz daha uzak için, Orta Doğu için… Yani birçok anlamda dünyanın birçok yerini etkileyen bir barış antlaşması. İşin daha en başında şunu ifade etmek gerekir ki Birinci Dünya Savaşı sonrasında yapılan bütün antlaşmalardan farklı olan tek antlaşma. Günümüze kadar gelen tek antlaşma. Diğerleri ömrünü tamamladı ama Lozan günümüze kadar gelmeyi, yüzyılı görmeyi başarabilmiş olan bir antlaşma.”

 Tarihe not düşmüştür aslında Lozan Barış Antlaşması

Prof. Baran, sözlerine şöyle devam etti: “Bir de tabi diğer antlaşmaların ortadan kalkma süreci, bizim Lozan barışını elde etme sürecimizden de çok farklı. O boyutuyla da son derece değişiktir, farklıdır. Tarihe not düşmüştür aslında Lozan Barış Antlaşması. Çünkü Versay’dan kurtulmak için, işte ya da Trianon’dan kurtulmak için ya da işte Bulgarlar antlaşmadan kurtulabilmek için sonuç itibariyle bir savaşa kalkışmadılar. Bir tarafta beklediler, yeterince güçlendiklerini hissettikleri zaman İkinci Dünya Savaşı süreciyle birlikte birtakım şeyleri değiştirmeye kalkıştılar. Mevcut devletler içerisinde böyle bir antlaşma yapmak suretiyle bir savaşın arkasından, bir savaştan çıkmış ama tekrar bir savaşın arkasından antlaşma yapmak suretiyle kendi meselesini ya da kendisiyle meselesi olanların bütün derdini davasını böylesine ustalıkla ve büyük bir başarıyla tamamlayan yegane örnek.”

LOZAN, YALNIZCA KURTULUŞ SAVAŞININ HESAPLAŞMASI DEĞİL

Tülay Alim Baran: “Mustafa Kemal’in çok güzel ifade ettiği şekilde Lozan Barış Antlaşması aslında Birinci Dünya Savaşı’nın hesaplaşması olmadığı için Lozan’la ilgili söylenecek çok şey var. Hani der ya bu asırlık davaların konuşulması olduğu için bu bir çırpıda bitmiyor. Neden hani, oturup da hemen antlaşmayı yapamıyorsunuz, neden birtakım problemler burada kalıyor. E kalır, çünkü bu sadece Kurtuluş Savaşı’nın hesaplaşması, Birinci Dünya Savaşı’nın hesaplaşması değil. Bu, birkaç asırlık problemlerin hesaplaşmasıydı. Onun için Lozan sadece Kurtuluş Savaşı’nı değil, Türkiye’nin yakın tarihi için son derece önemsenmesi gerekli olan birkaç asrının ve o asırdaki problemlerinin de tarihe karışması anlamına geliyor.” sözleriyle Lozan sürecinin niçin uzadığını ve hemen imzalanamadığını açıkladı.

Programın devamında Türkiye Cumhuriyeti’nin kuruluşunda Lozan Antlaşması ve bu antlaşmanın önemi konuşuldu. Söyleşi, izleyicilerden gelen soruların cevaplanması ile son buldu.