Bugün Polonya'nın bulunduğu topraklara yaklaşık 25.000 yıl önce buzul çağı avcılarının mızrakla dev bir mamutu avladığı keşfedildi. Mamutun kaburgasına gömülü bulunan mızrak Avrupa’daki buzul çağı insanlarının dev canlıları avlamak için silah kullandıklarına dair ilk kanıt oldu.

Araştırmacılar uzun zaman atalarımızın, mamutları tuzaklarla öldürüp öldürmediğini merak ediyordu. Örneğin mamutları çukurlara ya da uçurumlara doğru kovalayarak tuzağa çektikleri tahmin ediliyordu. Ya da belki buzul çağı avcıları avlaması kolay olan zayıf veya hasta mamutları hedef alıyordu.

Arkeozoolog Piotr Wojtal, “Şimdi elimizde açık bir delil var, bu hayvanların nasıl avlandığının ilk doğrudan kanıtı.” diyor.

Araştırmacılar söz konusu mamut kaburgasını ilk olarak 2002 yılında, Kraków’daki bir mamut noktasında buldular. Yıllar içinde burada, 30.000 ila 25.000 yıl önce yaşamış 110 mamuta ait kalıntılar bulundu.

Wojtal, “On binlerce kemik arasında, kalıntıların ayrıntılı bir incelemesini yaparken hasarlı bir mamut kaburgasına rastladım. İçinde çakmaktaşı bir ok ucu parçasının sıkışmış olduğu ortaya çıktı.” diyor.

Bu durum, 2018 Şubatında, örneğe ayrıntılı bir şekilde bakıldığında anlaşılabildi.

Bilim insanları bu incelemeler sırasında, bir avcı mızrağını mamuta fırlattığı zaman kırılmış 7 milimetre uzunluğundaki çakmaktaşı parçayı buldular.

Wojtal, “Kemiği delme gücüyle kanıtlandığı üzere bu mızrak, mamuta belli bir mesafeden fırlatılmıştı. Mızrak ucu, nihayet kemiğe ulaşabilmek için 2 santimetre kalınlığında bir deriyi ve 8 santimetre yağ tabakasını delmek zorunda kalmıştı.” diyor.

Bu darbe muhtemelen mamutu öldürmemişti, ancak av birkaç silahlı avcıyı içeriyorsa, muhtemelen “doğrudan yumuşak dokulara ve organlardan birine doğrudan giren” diğer mızraklar dev mamutu öldürmüştü.

Buz devri avcıları

Omurgalılar ve antropoloji profesörü Adrian Lister, “Son 20 yılda araştırmacılar, Sibirya’daki iki bölgede insan yapımı silahlar içeren mamut kalıntıları buldular, ancak bunun, Avrupa’da bir mamut kemiğine gömülmüş ilk silah olduğuna inanıyorum.” diyor.

“Bu keşif önemli, çünkü mamutların avlandığını makul şüphelerin ötesinde kanıtlıyor. Şimdiye kadar, Avrupa’daki buzul çağı insanlarının mamutları avladığına dair yalnızca ikincil kanıtlar vardı. Örneğin, Polonya’nın Kraków Spadzista Sokağı bölgesinde, eski insanların kavrulmuş mamut dilleriyle ziyafet çektiğine işaret eden yanmış kemikler vardı.”

“Ancak bu tür kanıtlarla hayvanların leş yiyicilik yerine avlandığından kesinlikle emin olamazsınız. Veya, eğer mamutlar avlandıysa da, mızrak veya tuzak gibi onlara karşı hangi silahların kullanıldığı gizemli kalmıştı.”

Lister, yeni bulgunun kuşkusuz bu canlıya karşı bir mızrak kullanıldığını gösterdiğini söylüyor.

Mamutların neslini ne tüketti?

Mamutlar, Avrupa’da yaklaşık 500.000 yıl öncesinde görülmeye başlanıyor ve yaklaşık 15.000 yıl önce ölmeye başlıyor. Ancak, Alaska’da daha uzun süre hayatta kaldılar ve yaklaşık 4000 yıl öncesine kadar Rusya’nın kuzeydoğusundaki Wrangel Adası’nda yaşıyorlardı.

Değişen iklim koşullarının (buzul çağı sona ermişti) ve avlanmanın karışımı muhtemelen mamutların neslinin tükenmesine neden oldu, ancak araştırmacılar hala hangisinin daha büyük rol oynadığını tartışıyor. Bununla birlikte, bu spesifik örnek, insanların mamutların neslinin tükenmesinde büyük bir rol oynadığının kanıtı olmak zorunda değil.

Lister, “Bu, insanların onları yok olmaya itecek kadar büyük miktarlarda öldürdüklerini kanıtlamaz.” diyor.

Ayrıca, bu mamut, Avrupa’daki mamutlar yok olmadan en az 10.000 yıl önce, yani yaklaşık 25.000 yıl önce ölmüştü.

Erman Ertuğrul - arkeofili.com / Science in Poland. Live Science. 18 Ocak 2019.