Karadeniz Teknik Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Arkeoloji Bölümü

Karadeniz Bölgesinin arkeolojik önemi göz önüne alınarak Karadeniz Teknik Üniversitesi Edebiyat Fakültesi bünyesi içinde Arkeoloji Bölümü kurulmuş ve bölüm 22/11/2012 tarihinde faaliyete geçmiştir.

Bölümün ilk başkanı Prof. Dr. Turgut Haci ZEYREK’tir ve bölüm başkanlığı görevini üstlendiği Arkeoloji Bölümü’nde üç ayrı program halinde Tarih Öncesi Arkeolojisi, Protohistorya ve Önasya Arkeolojisi ve Klasik Arkeoloji Anabilim Dalları vardır. Lisans eğitiminin yanı sıra arkeolojik araştırma ve kazı çalışmaları da Arkeoloji Bölümü bünyesinde sürdürülmektedir. Prof. Dr. Turgut Haci ZEYREK başkanlığında Kastabala antik kenti (Osmaniye) kazıları ve Besni (Adıyaman) arkeolojisi araştırmaları halen sürmektedir. Trabzon’un Klasik Arkeolojisi Araştırmalarımız 2013 yılında başlamıştır. Bölüm bünyesinde Karadeniz Arkeoloji Araştırmaları Merkezi oluşturulması altyapısı hazırlanmıştır. Bu kapsamda kütüphane oluşturulmasına başlanmış, e- kitap ve e-dergiler bilgi bankamızda toplanmakta ve derlenmektedir. Söz konusu yazılı ve görsel kaynaklar çalışmalarımız tamamlandığında okuyucuya açılacaktır.

Karadeniz Teknik Üniversitesi Arkeoloji Bölümü, nitelikli öğretim kadrosu oluşturmayı amaçlamaktadır. Bu sayede, öğrencilere arkeoloji alanında çok geniş bir anlamda öğrenim görme olanağı sunacaktır. Öğrenciler Tarih Öncesi dönemden başlayarak Roma döneminin sonuna kadar başta Anadolu olmak üzere tüm Akdeniz ve çevre kültür bölgelerinin karşılaştırmalı arkeolojisiyle ilgili zengin bir ders içeriğinden seçim yapabilecek ve istedikleri alanda uzmanlaşabilecektir.

Tarih Öncesi Arkeolojisi, Protohistorya ve Önasya Arkeolojisi ve Klasik Arkeoloji konusunda lisans eğitimini tamamlamış öğrenciler lisansüstü düzeyinde Yüksek Lisans ve Doktora programlarına başvurabilecektir ve uzmanlaşma yönünde eğitimlerine devam edebilecektir.

Öğrenciler devam mecburiyeti olan teorik dersler yanında Anabilim Dalı öğretim üyeleri tarafından yürütülmekte ve yürütülecek olan çeşitli dönemlere ait kazı ve araştırmalara (Prof. Dr. Turgut Haci Zeyrek başkanlığında sürdürülen Kastabala-Osmaniye kazı çalışmaları, Besni (Adıyaman) Arkeolojisi ve Trabzon’un Klasik Arkeolojisi Yüzey Araştırması) katılarak, aldıkları eğitimi pratik anlamda destekleme olanağına da sahip olacaktır. Bölümümüz tarafından yürütülen kazı ve araştırmalardan maddi kültür kalıntılarının ortaya koyduğu sonuçlar, Anadolu uygarlıklarına ve kültürleri hakkında eksik bilgileri tamamlayıcı önemli katkılarda bulunmaktadır.

Öğrenciler, ders ve araştırmaları ile ilgili çalışmalarında kuruluş ve oluşum aşamasında olan Bölüm ve Üniversite kütüphanesinden yararlanma olanaklarına sahip olacaktır.
Bölümümüz Klasik Arkeoloji,Tarih Öncesi, Protohistorya ve Önasya Arkeolojisi Anabilim Dallarından mezun olacak öğrenciler Üniversitelerin bu alanda belirlediği yeterlilik koşullarını sağlamaları halinde öğretim elemanı olarak Üniversitelerde görev alabilecektir. T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı’nın ilgili birimlerinde, devlete bağlı ve özel müzelerde, bunun yanı sıra belediyeler ve çeşitli kamu kuruluşlarında çalışabilecektir. Arkeoloji mezunları iyi derecede yabancı dil bilmeleri halinde T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı’nın vermekte olduğu Turist Rehberliği eğitimini aldıktan sonra kokartlı turist rehberi olarak çalışabilmektedir.

TARİH ÖNCESİ ARKEOLOJİSİ
Tarih ÖncesiArkeolojisi adından da anlaşılacağı gibi insanlık tarihi sürecinin yazılı tarih öncesi bölümünü kapsamaktadır. Bu alan, söz konusu zaman dilimi içindeki insanı ve onun yaşam biçimi ile davranışlarına ilişkin tüm olguları irdeler ve sorgular. Bununla birlikte bu disiplin, insanın içinde yaşadığı doğal çevreyi de araştırmakta, kazılarla ortaya çıkan buluntuları kronolojik bir düzen içinde incelemekte ve değerlendirmektedir. Bu bağlamda Tarih Öncesi Arkeolojisi, taş çağları boyunca insana dair maddi ve manevi tüm gelişmeleri araştıran bir bilim dalıdır. Alanın bilimsel araştırma sistematiği, kazılar ve yüzey araştırmaları ile karşılaştırmalı çalışmalar yoluyla varsayımsal tümevarım ya da varsayımsal tümdengelim yöntemlerinin kurgulanmasına dayanır. Faydalandığı yardımcı bilim dalları arasında; zooarkeoloji, paleobotani, palinoloji, klimatoloji, sedimantoloji, stratigrafi, jeoloji, paleoantropoloji, ekoloji, tarihlendirme yöntemleri, kronoloji, etnoloji, ekonomi, arkeometri gibi alanlar sayılabilir. Tarih Öncesi Arkeolojisi’nin çalışma alanları açısından; yontmataş, sürtmetaş, kemik, boynuz ve ahşap aletlerin tekno-tipolojileri ile sanat, süslenme objeleri ve ikonografi yanında yerleşim biçimleri, yaşam ve inanç sistemleri, ölü gömme adetleri, ekonomi modelleri, demografi ve doğal çevre, buzullar, kronoloji ve stratigrafi, insan davranışları ve göç yolları gibi konular temel ilgi alanlarındandır.
Program Tarih Öncesi ile ilgili zorunlu dersler içermektedir. Bunun yanında öğrencilere yine bu alan ile ilgili mesleki seçmeli dersler ve kendi tercihlerine göre seçmeli dersler sunulacaktır.

PROTOHİSTORYA VE ÖNASYA ARKEOLOJİSİ
Protohistorya ve Önasya Arkeolojisi Dalı’nda ağırlıklı olarak Anadolu, Mezopotamya ve İran bölgelerinin tarihöncesi dönemlerine ilişkin dersler verilecektir. Söz konusu dersler, insana ait ilk kültürel malzemenin ortaya çıktığı Paleolitik Dönem itibariyle başlayacak, Neolitik, Kalkolitik, Tunç ve Demir Çağları da kapsamına alacaktır.
Protohistorya ve Önasya Arkeolojisi insanlık tarihinde tarımın başladığı ve ilk yerleşik yaşamın ortaya çıktığı dönem olan Neolitik Çağ’dan (yaklaşık olarak M.Ö.10000 ortaları) başlayarak sırasıyla Kalkolitik Çağ (M.Ö.5000–3000), Tunç Çağları (M.Ö.3000–1200) ve Demir Devri (M.Ö.1000–500) sonuna kadar olan zaman diliminde başta Anadolu olmak üzere tüm Önasya’ya (Kıta Yunanistan ve Ege Adaları, Girit, Kıbrıs, Balkanlar, Kafkasya, İran, Mezopotamya, Suriye, Filistin, Mısır) yayılan kültürleri ve uygarlıkları incelemektedir. İnsanlık tarihinin en önemli süreçlerinden olan yerleşik yaşama geçiş ve yazının bulunmasıyla ilk tarih çağlarına geçiş anabilim dalının kapsadığı tarihsel süreç içinde bulunmaktadır. Derslerde verilecek kültür tarihi yanında, görsel malzeme eşliğinde konular ayrıntılı bir şekilde incelenecektir.

KLASİK ARKEOLOJİ
Klasik Arkeoloji Anabilim Dalımızın eğitim ve öğretimi kapsamında, Girit’teki Minos Uygarlığı (M.Ö.2800–1050), Kıta Yunanistan’daki Miken Uygarlığı (M.Ö.1600–1200) ile başta Batı Anadolu olmak üzere Ege Uygarlıklarının Protogeometrik - Geometrik dönem (M.Ö.1050–700), Arkaik dönem (M.Ö.650–480), Klasik dönem (M.Ö.480–330), Hellenistik dönem (M.Ö.330–30) arkeolojisi ve Roma İmparatorluk dönemi (M.Ö.30–M.S.395) arkeolojisi üzerine dersler yer alacaktır. Antik dönem mimarisi, heykeltıraşlığı, keramiği, küçük buluntuları ve sikkeleri hakkındaki derslerde Anadolu ve Anadolu dışından eser görsel olarak tanıtılacaktır.

ÖZGÖREV

Bölümümüz; nitelikli bir akademik kadro oluşturmak, arkeoloji alanında bilimsel gelişmelere açık, bilgisini yaratıcılığı ile birleştirilebilen, çalışmaları ile bilime katkı yapabilen araştırmacılar yetiştirmenin dışında, yer altı, su altı ve yüzey araştırmaları ile bölgedeki kültür mirasının ortaya çıkarılmasına öncülük etmeği amaçlamaktadır.

ÖZGÖRÜŞÜMÜZ

Nitelikli bir eğitim vermek için gerekli eğitim kadrosunun teminini sağlamak, öğrencilerimizin bilgi ve görgülerinin artırılması amacıyla Erasmus ve Farabi gibi programlardan yararlanmak, yurt içerisindeki ve yurt dışındaki üniversitelerle, özellikle Karadeniz coğrafyası içersinde yer alan üniversiteler veya akademilerle işbirliği için gerekli koşulları sağlayarak, ortak projeler yapmak, öğrenci değişim programları geliştirmek, ulusal ve uluslararası sempozyum, panel, konferans gibi bilimsel faaliyetleri periyodik olarak gerçekleştirerek bilimsel ortamın zenginleşmesini, bilginin paylaşılmasını sağlamak ve yakın disiplinlerle sürekli bir işbirliği içersinde olmak başlıca öz görüşümüz olacaktır.

ANABİLİM DALLARI

KLASİK ARKEOLOJİ
PROTOHİSTORYA VE ÖNASYA ARKEOLOJİSİ
TARİH ÖNCESİ ARKEOLOJİ

YÖNETİM

PROF. DR. TURGUT HACİ ZEYREK
Arkeoloji Bölüm Başkanı
e-Posta:  zeyrek@ktu.edu.tr

AKADEMİK PERSONEL

PROF. DR. TURGUT HACİ ZEYREK
DOÇ. DR. SERKAN DEMİREL
DR. ÖĞR. ÜYESİ HÜLYA ÇALIŞKAN AKGÜL
ARŞ. GÖR. OĞUZHAN İLERİ

http://www.ktu.edu.tr/arkeoloji

http://www.ktu.edu.tr/arkeoloji-anabilimdallari