İranlı ve İtalyan arkeologlar Yanık Şehrin binlerce yıl önceki doğal manzarasını keşfedebilmek için çalışmalarını sürdürüyor.

İran'da 5200 yıl öncesine ait arkeolojik kalıntılar bulunan, tarih boyunca 3 kez yanarak yıkıldığı tespit edilen  Yanık Şehir'de (Shahr-e Sukhteh / Burnt City) binlerce yıl önceki hayatın tasviri için çalışmalar sürdürülüyor.   İranlı ve İtalyan arkeologlar; Yanık Şehir'in M.Ö. 3000'lerde nasıl bir doğal yapıya sahip olduğunu keşfetmek için hayvan ve bitki kalıntılarından hareketle bilgiler derliyor.

280 hektarlık alana sahip olduğu tahmin edilen Yanık Şehir'in yerleşim alanı 80 hektarı buluyordu.  

Kuzeydoğu'da yer alan konutların bulunduğu yerleşim bölgesi dahil beş ana parçaya sahip Yanık Kent'te sanayi bölgesi, tarihi anıtlar ve mezarlık alanı da tespit edildi.

IRNA'nın haberine göre; İran Kültür Varlık ve Turizm Araştırma Enstitüsü (RICHT) Halkla İlişkiler Bürosu'ndan yapılan açıklamasında; İran ve İtalyan ortak projesinin başkanı Hüseyin Moradi; "İtalya'nın Salento Üniversitesi'nden Enrico Ascalone'un gözetiminde, İki ülke arkeologlarının işbiriğiyle gerçekleştirilen bilimsel çalışmalarda ilk olarak şehrin toprak altındaki eserlerine ulaşılmaya çalışıldı. Uzman ekiplerin, değişik bilimsel yöntemleri kullanarak katıldığı ikinci aşamada ise hayvan ve bitki kalıntıları inceleniyor" dedi.

Hüseyin Moradi; "Yanık Şehir'de bulunan insan kalıntılarının genetik araştırmaları sonucunda Milattan önceki binyıllarda bu coğrafyada yaşayan insanların kökenlerine dair bilgiler elde etmeye çalıştıklarınıi aynı zamanda hayvan ve bitki kalıntılarından harketle kentin o yıllardaki doğal fiziki şartlarına dair ipuçları yakalamaya çalıştıklarını" söyledi.   Yanık Kent'te bulunan en şaşırtıcı bulgu; tarihin en eski başarılı beyin ameliyatlardan birinin yapılmış olduğuydu. 4800 yıl önce,12- 13 yaşlarındaki bir kız çocuğunun kafatasında biriken sıvı (hidrosefali / kafatasında sıvının toplanması) doktorlar tarafından ameliyatla tedavi edilmişti. Ameliyattan sonra kız çocuğunun sağ kaldığı ve uzun yıllar yaşadığı tespit edilmişti.   ***   Kentte yapılan kazılarda aynı zamanda, dünyanın en eski tavla zarları, 10 santimetrelik bir cetvel, yapay göz küresi bulunmuştu.     Kentte bulunan şaşırtıcı bulgulardan biri de bu vazo:   Bu vazodaki süslemenin dünyanın en eski animasyon çizimi olduğu kabul ediliyor.

***

Jiroft kültürü içinde yer alan Yanık Şehir, Tunç Devrinin büyük şehir yerleşim alanlarındandı. Şehir ilk kez 1900'lü yılların başında Macar-İngiliz arkeolog Aurel Stein tarafından keşfedildi. Antik şehirde, ilk kazı 1967'de İtalyan Ortadoğu ve Afrika Araştırmaları Enstitüsü'nden (Istituto Italiano per l'Africa e l'Oriente / IsIAO ) arkeolog Maurizio Tosi tarafından gerçekleştirildi. İtalyanların 9 kazı gerçekleştirdiği alanda araştırma yapan isimlerden biri de İranlı Prof. Dr. Seyyid Mansur Sajjadi idi. Prof. Dr. Sajjadi başkanlığında bölgede 15 kazı yapıldı.

1967’den bu yana kesintili olarak 20'den fazla ayrı kazı çalışması gerçekleştirilen yerleşim alanı, MÖ 3 bin 200 yıllarında kurulmuş, 3 kez yanmış ve sonunda MÖ 1800 yılında terk edilmişti.

Yanık Şehir 2014 yılında UNESCO Dünya Miras Listesi'ne alındı.

arkeolojikhaber.com