Apollonios kimdir?

1. Apollonios: MÖ 305-235. Rodos’lu şair ve gramerci.

İskenderiye’de doğmuştur. Gençliğinde Kallimakhos’un öğrencisi olmuş, daha sonra yaşadıkları bir tartışma yüzünden hocasından uzaklaşmış, Rodos’a gidip yerleşmiştir. Burada hitabet ve gramer dersleri vermiştir. Daha sonra tekrar memleketine dönmüş, MÖ 265’den sonra İskenderiye Kitaplığı’nın başına geçmiş, Ptolemaios III Euergetes’e hocalık yapmıştır. Ptolemaios III’un tahta geçmesinden sonra emekli olmuştur.

En önemli eseri olan Argonautika (Argonotlar) Homeros ile Vergilius arasında kalan ve günümüze tam ulaşan tek eserdir. Homeros’tan yoğun izler taşır ve Vergilius’u etkilemiştir (örneğin Aeneistde kraliçe Dido’nun aşkı ile ilgili bölümlerde Argonautika'daki Medea karakterinden izler görmek mümkündür).

Geç Antik Çağda Roma’da çok önem kazanan bu esere konu olan efsane daha önce başka şairler tarafından anlatılmıştı. Apollonios’un bu şairlerden farkı ise efsanenin tümünü anlatmasıydı. Mitolojik ve coğrafi bakımdan çok zengin olan bu eser modern eleştirmenler tarafından başansız bir Homeros taklidi olarak değerlendirilir. Eserde ayrıca kendilerini Yunan kültürünün baş mirasçıları sayan Ptolemaios’lar devrinin izleri de görülür.

2. Apollonios: MÖ 262-190. Perge’li matematikçi. Konika (Konikler) adlı eseri antik çağdan kalan en önemli bilimsel yapıtlarından biridir. İskenderiye’de eğitim gördükten sonra Efes ve Pergamon’a gitti, Pergamon’da yeni kurulan kütüphaneyi ziyaret etti. Kendinden öncekileri araştırmacılardan yararlandığı, Eukleides, Konon ve Kyreneli Nikoteles’in adını anmasından anlaşılmaktadır. Claudius Ptolemaios Latincesi Almagest olan ünlü yapıtında Apollonios’un görüşlerini tartışmıştır.

3. Apollonios: MÖ 1. Yy. Atina’lı heykeltraş. Vatikan’da bulunan mermer Belvedere ve Roma’daki Boksör heykelleriyle tanınır. MÖ 69’da tamamlanan Iupiter Capitolinus kült heykelini de o yapmış olabilir. Üslubu Pergamon’daki Zeus Sunağı yontuları ile benzerlikler taşır.

4. Apollonios: MS 1. yüzyılda efsanevi bir kahraman haline gelen Tyana’lı filozof. Yeni Pythagorasçı akıma mensuptu. İmparatorluk sınırları içinde pek çok kenti gezdi, sofist olarak ders verdi. Dönemin imparatorları ile arası açıktı, muhtemelen iki kez Roma dışına sürgüne gönderildi. MS 3. yüzyılda, Iulia Domna’nın isteği üzerine yazar Flavios Philostratus tarafından hayat hikayesi yazılmıştır.

Diocletianus döneminde Apollonios’un biyografisini yazan Sosianus Hierokles ise gittikçe güçlenen Hıristiyanlığı durdurma amacıyla, pagan inanca sahip olanların saygı duyacakları bir kişilik yaratmak istemiş, mizaç ve güç yönünden İsa’ya çok benzeyen bir kişilik çizmiş ve Apollonios’un bazı mucizeler gerçekleştirdiği öne sürmüştür.

Bu eserler imparatorluk içinde birçok pagan üzerinde inandırıcı etki yapmış, Apollonios’a saygı göstermek ve tapınmak için kutsal yerler ve başka anıtlar inşa edilmiştir.