Arkeoloji ve arkeologlar, stand-up yapan komedyenler, mizah yazarları, senaristler için sıkça espri konusu olmuştur. Arkeoloji dünyası, sadece kazılar ve antik eserlerle değil, aynı zamanda kendine has mizah anlayışıyla da dikkat çeker. Biraz da gülelim diyerek bugüne dek arkeoloji ve arkeologlar konusunda yapılmış esprileri derleyelim istedik. Buna göre bakın en önemli arkeolojik keşif nedir?

Arkeoloji ve arkeologlar konulu espriler genellikle kelime oyunları, mesleki klişeler ve arkeolojik terimlerle yapılan şakalar üzerine kurulu. Ancak yerel dillerdeki kelimelerdeki ses ve anlam bezerlikleri olan esprilerin maalesef başka dillerde bir anlamı kalmayabiliiyor. Mesela; İngiliz komedyenlerin sıkça kullandığı "Arkeoloji öğrencisi ne hayal eder? Bir gün büyük bir keşif yapmayı." esprisi Türkçe'ye çevrildiğinde "bunun neresi komik" deniliyor normal olarak. Bu esprinin İngilizce'deki şekli; 

Soru: What do archaeology students dream of?
Cevap: Making a groundbreaking discovery.

Buradaki espri, "groundbreaking" kelimesinin çift anlamlı olmasında yatıyor. Kelime Anlamı: "Çığır açan, önemli, büyük" bir keşif yapmak Literal Anlamı: Kelime kelime çevrildiğinde "yeri kırmak, kazmak" anlamına gelir. Esprili cevap hem büyük bir keşfi ifade ederken hem de onların günlük kazma / yerin belini kırmaya gönderme yapıyor."Groundbreaking" kelimesinin çift anlamlılığı üzerine kurulu bu espri Türkçe'de sadece düz bir cevap gibi algılanır ve komik bir unsur taşımaz. 

Doğal olarak buna benzer onlarca espriyi bu listede bualamayacaksınız. Onun dışında işte dünya çapında arkeologlar arasında yaygın olan bazı espriler ve mizahi ifadeler:

Gerçek Hayattan Mecazi Bir Espri 

 

Arkeolog Mortimer Wheeler bir konferansta şöyle demiştir: "Arkeolojide, toprağın altındakileri bulmak, toprağın üstündeki fonları bulmaktır. Daha zor olan ise fona sahip olanları ikna etmektir!"

İşte dünya çapında arkeologlar arasında yaygın olan espriler, kelime oyunları ve meslek içi şakaları içeren eğlenceli bir derleme:

Bir arkeolog, tepesinde son model tabletinden gözünü ayırmayan yeni yetme meslektaşına seslenir: "Yahu biz burada taşları konuşturuyoruz, siz hâlâ tablet okuyorsunuz!"

***

Bir Alman arkeolog, titizlikle ölçüm yaparken İtalyan arkeolog ona şöyle seslenir: "Gerilmene gerek yok, Roma yolları o kadar da düzgün değildi!"

***

"Amerikalı arkeologların en büyük başarısı, 50 yıllık bir McDonalds kalıntısını 'arkeolojik katman' diye belgelemekten ibarettir."

***

 "Bir Japon arkeoloğun en zorlu mücadelesi: Kazıda bulunan Samuray kılıcnı 'müzede sergilenecek' diye ağlayan koleksiyoncuların elinden kurtarmaktır"

Arkeoloji: Geçmişi kazmak için şimdiki zamanı harcamaktır...

Arkeolog, geçmişte kalmış olayların dedikoducusudur.

En önemli arkeolojik keşif: Kazı alanına en yakın tuvaletin kaç yüz metre uzakta olduğunu bulabilmektir!

"Arkeolog olmak, annenizin 'odanı kazı alanına çevirmişsin' şakasını meslek haline getirmektir."

“Arkeologlar için en iyi arkadaşlık, derinlemesine kazıldığında ortaya çıkan dostluktur.”

“Kazı yaparken arkeoloğu bekleyen en büyük tehlike, geçmişin onu içine çekmesidir.”

"Arkeologla çıkmaya başladım; geçmişimi kazıp duruyor.”

Arkeologlar neden çok romantik değildir? Çünkü onlar için her şey "tarih" olmuştur!

Arkeologlar neden iyi sevgili olurlar? Çünkü geçmişe değer verirler.

Arkeologlar neden en iyi sevgililerdir? Çünkü derine inmeyi ve çok şey keşfetmeyi bilirler / Çünkü taştam kalpleri bile kazıp aşkı ortaya çıkarırlar"

“Arkeologlar neden harika eşlerdir? Çünkü her zaman derinlemesine bağ kurarlar. 

Arkeologlar neden partilere davet edilmez? Çünkü karıştırnadan ve tarihlendirmeden duramazlar.

Arkeologlar neden iyi hikâye anlatıcılarıdır? Çünkü her zaman derinlere inerek geçmişi ortaya çıkarırlar!

Neden arkeologlarla tarihî filmleri seyredilmez? Çünkü her zaman "Bu yanlış!" diye kafa ütülerler.

Bir arkeologun en büyük korkusu nedir? Kazdığı yerde kendi cep telefonunu bulmak!

Arkeologlar neden müzelerde çok vakit geçirir? Çünkü orada kendilerini ofislerinde sanırlar. 

Arkeologlar sabrı neden takdire değer? Çünkü kırık bir çömlek parçası bulmak için günlerce kazı yapabilirler.

Bir arkeologun en büyük korkusu nedir? Bir gün kazı yaparken kendi kayıp anahtarlarını bulmak!

Arkeologlar başka hangi meslekte başarılı olur? Dedektiflik, çünkü geçmişin sırlarını çözmeye çalışırken ipuçlarını nasıl kullanacaklarını iyi öğrenmişlerdir.

“Arkeologlar harika arkadaşlardır; her zaman gerçeği kazıp çıkarırlar.”

“Neden arkeologlar iyi müzisyen olamaz? Çünkü hep geçmişin ritmini takip ederler.”

“Arkeologlar harika arkadaşlardır; her zaman gerçeği kazıp çıkarırlar.”

“Arkeologlar, geçmişi kazarken geleceği inşa ederler.”

“Arkeoloji, geçmişin sırlarını gün yüzüne çıkarmaktır.”

“Arkeologlar, toprak altında gizlenmiş hikayeleri ortaya çıkarırlar.”

Arkeolog Temel Fıkrası

Arkeolog Temel, arkeoloji çalıştayına davet edilir. Amerikalı bir arkeolog "Biz ülkemizdeki kazilarda 25 metre derinde telefon kablolari bulduk. Bu bizim atalarımızın çok önce telefon kullandıklarını gösteriyor" Temel gülümsemiş ve söz almış: "Biz ülkemizdeki kazıarda 50 metreye indik ama telefon kablosu izine rastlayamadık" Amerikalı şaşkın şaşkın ona bakınca da "Öyleyse bu bizim atalarımız asırlar önce telsiz telefon kullanmış demek da!.

****

Öğrenci: "Hocam, bu seramik parçasının kaç yıllık olabilir"

Hoca: "Vallahi evladım o da senin gibi 'çatlak', incelemeden pat diye yaşını bilemem",

Stand-Up’lardan

"Arkeologlar neden asla poker oynamaz? Çünkü 'kazı' alışkanlığı ile her şeyi ortaya dökerler!"

"En kötü arkeoloji şakası: 'Bu duvar freski çok güzel!' diye heyecanlanıp, sonra anlarsın ki o, antik dönemdeki bir çocuğun karalama defteridir."

"Arkeologların en büyük korkusu: Kazı yaparken bir IKEA mağazasına denk gelmek ve 'Bu neolitik bir yerleşim yeri mi, yoksa İsveç tasarımı mı?' diye düşünmek."

"Kazı yaparken en kötü şey nedir biliyor musunuz? 'Hocam bu kemik modern!' dediğinizde, hocaların 'Hayır, o senin kahvaltıdan kalan tavuk budu!' demesi."

"Arkeologlar aslında dünyanın en sabırlı insanlarıdır. 5 yıl aynı taşı temizlersin, sonra bir bakarsın ki o taş, 'Buraya 2001'de Ali yazdı' yazıyordur."

Filmlerden ve Dizilerden Replikler

Indiana Jones ve Son Macera (1989)

Indiana Jones: "Bu arkeoloji değil, definecilik!" Meslektaşı: "Aynı şey değil mi?" Indy: "Hayır! Sen bir tarihçiyle bir hırsızı bir tutar mısın?"

The Mummy (1999)

Evelyn: "Dikkatli ol! Bu tarihi bir eser!" Rick: "Ben de tarihi bir eserim, ama kimse beni müzeye koymuyor!"

Lara Croft: Tomb Raider (2001)

Lara: "Arkeologlar en tehlikeli şeyleri bulur: ölümsüz güçler, lanetler… ve akademik komiteler."

The Big Bang Theory

Sheldon: "Arkeoloji, tarihin çöpçatanlık versiyonudur. 'Bu çömlek, bu kulağa ait olabilir mi?' diye sorarlar."

Friends

Ross (Arkeolog): "Dinozorlar benim işim değil, ama kemik kemiktir!" Joey: "Sen ölü insanlarla uğraşıyorsun, ben de canlı kadınlarla. Hangisi daha korkunç?"

Brooklyn 99

Jake: "Neden arkeologlar hep şapka takar?" Rosa: "Çünkü  M.Ö 3000’den beri güneşten korunmak için moda pek değişmedi."

"Agora" (2009) –

Hypatia'nın Öğrencisi: "Hocam, bu yıldız haritası yanlış!" Hypatia: "Hayır, sen 1500 yıl sonra doğru olduğunu anlayacaksın. Şimdi kazmaya devam et."

"Stargate" (1994)

Daniel: "Bu hiyeroglifler 'Dünyayı yok etme düğmesi' yazıyor!" Asker: "Yani 'Merhaba' demiyor, öyle mi?"

"Tutenstein" (Çizgi Film) – Tutankamon:

"Ben ölülerin dilinden anlarım… Ama senin İngilizcen korkunç!"

"Night at the Museum" (2006) – Larry & Ahkmenrah:

Larry: "Neden hep Mısırlılar ölümsüzlüğü bulmaya takmış?" Ahkmenrah: *"Çünkü sizin gibi '9-5' işlerimiz yoktu!"*

"Bones"

Booth: "Bu kemik 3000 yıllık diyorsun, ama üzerinde 'Made in China' yazıyor?" Brennan: "Arkeolojik sahtecilik vakası. Çinliler antik dönemde de hızlıydı."

Time Team" (Belgesel) – Tony Robinson:

"Bulduğumuz bu çömlek parçası… Ya Roma dönemine ait ya da dün köylülerin piknik çöpleri."

"Rick and Morty"

Rick: "Arkeoloji, ölü insanların çöplerini incelemekten ibaret. Ben ise canlıların çöplerini karıştırıyorum… Daha eğlenceli!"

"Futurama" –

Profesör Farnsworth: *"Bu antik uzaylı tabletini çevirdim: 'Wi-Fi şifresi yazmıyor, 3000 yıllık bir şikayet dilekçesi!'"*

"The Simpsons" 

Homer: "Arkeologlar neden hep tozlu kitapları okur? Netflix’leri yok mu?" Lisa: "Baba, onların izlediği tek dizi: 'Geçmiş Zamanın Kazıları'!"

"Avatar: The Last Airbender" 

"Bu kütüphane 'bilgi'yle dolu ama içecek su yok. Antik dönemde de kafalar çalışmıyormuş!"

"Tomb Raider: The Animated Series" – Lara Croft:

"Define haritaları hep 'X işareti' koyar. Hiç 'Burada tuzak var' yazanını görmedim!"

Konferans esprisi:

"En iyi arkeolog, en çok çöpü 'eser' diye yayınlayandır."

Twitter’dan bir arkeolog:

"Bugün 5 saat boyunca 'önemli bir buluntu' sandığım şey, sonunda kahve falındaki telveymiş."

Özel Bir Sahne: "The Dig" (2021)

Basil Brown:  "İnsanlar bana 'Defineci' diyor. Halbuki ben sadece toprağın anlattığı hikayeleri dinliyorum… Ve bazen bu hikayeler altınla süslü oluyor."

 Paleontolog vs. Arkeolog Atışmaları

Arkeolog: "Biz insanlık tarihini aydınlatıyoruz!"
Paleontolog: "Biz de dinozorların neden sönmüş bir tarih olduğunu!"

Paleontolog: "En azından bizim çalıştığımız türler, bulduğumuz kemikleri 'ata mirası' diye geri istemiyor!"
Arkeolog: "Ama sizinkilere en büyük değeri müzelerde 'oyuncak dinozor' sanan çocuklar veriyor!"

Jurassic Park Serisi

Dr. Alan Grant (Jurassic Park): "Paleontoloji, arkeolojinin 65 milyon yıllık versiyonudur. Tek fark: Bizim 'eserlerimiz' bazen koşarak üzerimize gelir."

Ian Malcolm (Jurassic World):

"Dinozorları diriltmek harika fikir! Tıpkı Mısırlıların mumyalarıyla yaptığı gibi… Oh wait."

The Big Bang Theory'den 

Sheldon: "Arkeologlar tarihin çöpçatanlarıysa, paleontologlar tarihin mezarcılarıdır. İkisi de kemiklerle uğraşır ama biri en azından romantik çömlekler bulur." Leonard: "Ross (Friends'teki paleontolog), dinozor kemikleriyle konuşuyordu. Sen (Sheldon) ise kendi kafatasının içindekilerle konuşuyorsun. Hangisi daha garip?"

Friends'ten Ross'un Trajikomik Anları

Ross: "Bir T-Rex kolu buldum! Bu benim kariyerimin dönüm noktası!" Joey: "Yani sen artık kolunda bir dinozor mu taşıyorsun? Benim kolumda dövme var, daha havalı." Ross: "Dinozorların soyu asteroidle tükendi… Tıpkı benim Rachel'la ilişkim gibi."

5. Belgesellerden 
 

David Attenborough: "Bu Tyrannosaurus kemiği… Ya bir avcının yemeğiydi, ya da dinozorların selfie çubukları vardı. Kesin veri yok."

Bir Paleontolog: "Bu dinozor, 100 milyon yıl önce öldü… Ama hâlâ kemikleri bütün. Demek ki o dönemde de kemik suyu çorbası modası yokmuş."

Not: Bu listeye ekleme yapmak istiyorsanız arkeolojikhaber@gmail.com adresinden bize iletebilirsiniz