Edirne'de, Tunca Nehri kıyısında taşkınlar nedeniyle harap olan Evliya Kasımpaşa Camisi, Vakıflar Genel Müdürlüğü'nce yapılacak restorasyon kapsamında 3 metre yükseltilecek.

Taşkın sahasında kalması nedeniyle tek kurtuluşunun yerden yükseltilmesi olan Kasımpaşa Camisi'nin kriko sistemiyle yükseltilmesi projesi için bu yıl ihaleye çıkılacak.

Osmanlı döneminde saraydan kayıklar yoluyla Tunca ve Meriç nehirleri kullanılarak ibadet için gidilen, zamanla kenti taşkından korumak için oluşturulan yüksek sedde ile nehir arasında kalan Kasımpaşa Camisi, nehirdeki taşkınlar nedeniyle fiziki açıdan zarar görmeye başladı.

Edirne Vakıflar Bölge Müdürlüğü, 2010'da caminin daha fazla harap duruma düşmemesi için iki yol önerdi ancak çözüme ulaşılamadı.

Toprak setin, nehirle cami arasına gelecek şekilde cami çevresini sararak yeniden yapılandırılması önerisi yeterli taban bulunamadığı için uygulanamadı. Taşınma önerisi ise Kültür Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu'nca uygun görülmedi.

II. Murat ve Fatih Sultan Mehmet'in vezirliğini yapmış "evliya" olarak da anılan Kasım Paşa tarafından 1478 yılında inşa ettirilen caminin ihyası için Vakıflar Genel Müdürlüğü yerden yükseltme projesini üretti. Dünyada ender eserlere uygulanabilmiş kriko ile yükseltme modeli cami için hayata geçecek.

Proje kapsamında Vakıflar Edirne Bölge Müdürlüğü birkaç ay içerisinde ihaleye çıkacak. Nehrin debisinin düşük olduğu aylarda da imalat çalışmaları ile yerden yükseltme çalışmaları başlayacak. Projeye göre, yaklaşık 60 yıldır ibadete kapalı ecdat yadigarı cami, yükseltilerek restorasyonu sonrasında ibadete açılacak.

-Türkiye'de ilk kez denenecek

Vakıflar Edirne Bölge Müdür Osman Güneren, AA muhabirine yaptığı açıklamada, Tunca Nehri taşkın sahasında kalan Evliya Kasımpaşa Camisi'nin 60 yıla yakındır ibadete kapalı tutulduğunu söyledi.

Camiyi ihya ve kurtarma konusunda projelendirme üzerinde 3 yıldır çalıştıklarını belirten Güneren, "3 yıldır devam eden bir projelendirme çalışması var. Taş yerinde ağırdır ilkesinden hareketle Evliya Kasımpaşa Camisi’ni yerinde koruyarak ve ihya ederek ibadete ve ziyarete açmak niyetindeyiz. Malumunuz Kanal Edirne projesi yapılıyor. Bu projeden sonra taşkınların zaman zaman yaşanabileceğini biliyoruz. 2 ay öncede benzer bir taşkın oldu ve su seviyesi yükseldi. Bununla birlikte cami sular altında kaldı. Proje kapsamında camiyi yerinde sağlamlaştırdıktan sonra yerinde yapı yükseltme tekniğiyle camimizi bulunduğu yerden 3 metre yükseltmeyi düşünüyoruz" dedi.

Yükseltme yönteminin Türkiye'de ilk kez deneneceğini vurgulayan Güneren, konuşmasını şöyle sürdürdü:

"Bu daha önceden Türkiye’de denenmiş bir teknik değil. Böylesine büyük bir yapıda denenmiş bir yöntem değil. Bu uygulamanın dünyada karşılığını görüyoruz. İlk bakışta biraz riskli gibi görünebiliyor ancak hiçbir tehlikesi yok. Bu yöntemi uygulayıp uygulamama adına zemin etütleri gerçekleştirdik. Gördük ki 8-9 metre civarında sağlam zemin var. Cami ahşap ayaklarla ve kızaklarla zemine basıyor. Cami yıllardır ibadete kapalı, yıllardır su baskınlarına maruz kalıyor ama cami hiçbir şekilde yıkılmıyor. Bu bize caminin bulunduğu alanın sağlam olduğunu gösteriyor ve bu sağlam zemine de cami kızaklarla sabitlenmiş durumda.

Bizim yapacağımız yöntem de bu. Aynı sağlam zemine yine camiyi bastıracağız. Daha sonra bulunduğu muhitten su taşkınlarından korumak için 3 metre yükselteceğiz. Malumunuz Edirne bir köprüler kenti. Cami ile sedde arasına Edirne'nin tarihi dokusuna yakışır biçimde bir köprü edilecek ve böylece oradan ibadet ve ziyaret için camiye ulaşım sağlanacak. Bu yönüyle hem yöntem olarak hem caminin yerinde korunması açısından daha önceden karşılaşılan bir proje değil. İnşallah en kısa sürede ihalesini yapıp, ihyasını gerçekleştirdikten sonra camiyi ibadete ve ziyarete açacağız."

Evliya Kasımpaşa Camisi

Kirişhane semtinde bulunan avlulu cami, II. Murat ve Fatih Sultan Mehmet'in vezirliğini yapmış "evliya" olarak da anılan Kasım Paşa tarafından 1478 yılında inşa ettirildi. Tek kubbeli, kare planlı ve tek minareli olarak yaptırılan cami, taşkından kenti korumak için çekilen setle Tunca Nehri arasında kaldı. Kasım Paşa'nın haziresinin de bahçesinde bulunduğu cami, ibadete açılacağı günü bekliyor.

 Salih Baran - AA