Japon Anadolu Arkeoloji Enstitüsü nedir? Japon Anadolu Arkeoloji Enstitüsü (JIAA), Türkiye'de arkeolojik araştırmalar yapmak amacıyla kurulmuş bir Japon araştırma enstitüsüdür. Enstitü, Japonya Ortadoğu Kültür Merkezi'nin (MECCJ) bir şubesi olarak 1998 yılında, Kırşehir'in Kaman ilçesine bağlı Çağırkan köyünde kurulmuştur.

Japon Anadolu Arkeoloji Enstitüsü (JIAA: Japanese Institute of Anatolian Archaeology - 日本アナトリア考古学研究 ") Türkiye'deki Japon Arkeolojik Araştırmalarının Merkezidir. Japonya Ortadoğu Kültür Merkezi (Japon Middle Eastern Culture Center) çatısı altındadır ve Japonya'nın Anadolu'daki Arkeolojik Elçisi olarak nitelendirilmektedir..Kazı Alanının yanında bulunan kurumun hemen ynı başında 2009'da açılan Kaman-Kalehöyük Arkeoloji Müzesi ve Japon Bahçesi (Mikasanomiya Anı Bahçesi) yer almaktadır.

Kuruluşuna, Kaman-Kalehöyük'teki arkeolojik kazıların başkanı Prof. Dr. Tahsin Özgüç'ün tavsiyesi ve Japon İmparatorluk Ailesi'nden Prens Takahito Mikasa'nın onayı öncülük etmiştir. Kurucuları Türkiye'deki arkeolojik çalışmalara önemli katkılar sağlayan Dr. Masako Omura ve eşi Dr. Sachihiro Omura'dır. Enstitünün başkanlığını kuruluşundan bu yana Dr. Sachihiro Omura yürütmektedi. Dr. Sachihiro Omura 20 Mayıs 2025 tarihinde vefat etti. 

Enstitü'nün merkezi; Çankırı'nın Kaman ilçesi, Çağırkan beldesinde, Kalehöyük kazı evinin yanında bulunmaktadır. Enstitü'de; araştırma, depo ve lojman bölümü olmak üzere 3 bölüm vardır. Araştırma bölümü, kazıyla ilgili çalışmalar ve diğer araştırmalar için çeşitli laboratuvarlar, çalışma odaları, kütüphane, konferans salonu ve fotoğrafhaneyi içermektedir. Bu enstitünün çalışma amacı; arkeolojik kazı ve yüzey araştırmalarını yürütmek, kazı ve araştırmalardan elde edilen bilgileri ve eserleri incelemek ve yayınlanmasını sağlamaktır. Ayrıca bölge halkına; eski Anadolu tarihi hakkında bilgi aktararak, tarihi miraslarına sahip çıkmalarını sağlamak da Enstitü'nün en önemli amaçlarından biridir.

1979: Prens Takahito Mikasa'nın fikriyle Orta Doğu araştırmaları yapmak üzere Tokyo'da Ortadoğu Kültür Merkezi (MECCJ) kuruldu.
1985: MECCJ, Kaman-Kalehöyük'te ön araştırmalar başlattı.
1986: Kaman-Kalehöyük'te sistematik arkeolojik kazılar her yaz düzenli olarak başladı. Prens Takahito Mikasa ilk kazmayı vurarak çalışmalara start verdi.
1998: Kaman-Kalehöyük kazıları ve çevresindeki arkeolojik çalışmaların daha etkin yürütülebilmesi amacıyla, Prens Takahito Mikasa'nın onayıyla Dr. Sachihiro Omura başkanlığında Japon Anadolu Arkeoloji Enstitüsü (JIAA) kuruldu. Enstitü, MECCJ'nin Kaman'daki bir şubesi olarak faaliyetlerine başladı.

Web Sitesi: JIAA Resmi Sayfası (Japonca ve Türkçe yayın yapmaktadır)

Kurumum Amaçları:  Anadolu’daki arkeolojik mirası korumak ve incelemek, Türk-Japon kültürel ilişkilerini güçlendirmek, Arkeoloji öğrencilerine eğitim desteği sağlamak.

Kaman-Kalehöyük Kazıları (1986 - Devam Ediyor) Kırşehir’de bulunan bu höyük, Hitit, Frig ve Osmanlı dönemlerine ait katmanlar içerir. Japonya’nın Türkiye’deki en uzun soluklu arkeolojik projesidir. Buluntular, Kaman-Kalehöyük Arkeoloji Müzesi’nde sergilenmektedir.

Japon Anadolu Arkeoloji Enstitüsü'nün temel amacı, Anadolu'nun zengin tarihi ve kültürel mirasını bilimsel yöntemlerle araştırmak, belgelemek ve korumaktır. Bu amaç doğrultusunda enstitü şu faaliyetlerde bulunmaktadır:

Arkeolojik Kazılar: Enstitü, özellikle Kırşehir ve çevresinde olmak üzere çeşitli höyük ve yerleşim yerlerinde arkeolojik kazılar yürütmektedir. Bu kazıların en önemlisi, MÖ 3. binyıldan Osmanlı dönemine kadar farklı uygarlıklara ait 40'tan fazla yerleşim katmanı tespit edilen Kaman-Kalehöyük kazılarıdır. Bunun yanı sıra Yassıhöyük ve Büklükale gibi önemli bölgelerde de araştırmalar ve kazılar yapılmıştır.

Yüzey Araştırmaları: Kazı çalışmalarının yanı sıra, İç Anadolu bölgesinde yeni arkeolojik alanların tespiti amacıyla sistematik yüzey araştırmaları gerçekleştirilmektedir. Bu araştırmalar sonucunda bugüne kadar Kırşehir, Kırıkkale, Ankara, Yozgat, Nevşehir, Aksaray, Niğde, Kayseri ve Konya illerinde 1500'ü aşkın höyük ve düz yerleşim yeri tespit edilmiştir.

Bilimsel Araştırmalar ve Yayınlar: Kazılarda ve yüzey araştırmalarında elde edilen buluntular detaylı olarak incelenmekte, analiz edilmekte ve bilimsel yayınlar aracılığıyla uluslararası arkeoloji camiasıyla paylaşılmaktadır. Enstitü, konferans, seminer ve sempozyumlar düzenleyerek bilimselye katkıda bulunmaktadır.

Kültürel Mirasın Korunması ve Restorasyonu: Enstitü, kazı alanlarındaki tarihi yapıların ve eserlerin korunması ve restore edilmesi konusunda çalışmalar yürütmektedir.

Eğitim: Arkeoloji ve tarih bilimi alanlarında geleceğin araştırmacılarını ve teknik uzmanlarını yetiştirmek amacıyla saha çalışmaları, çalışma grupları ve eğitim programları düzenlenmektedir.

Halkla İlişkiler ve Bilgilendirme: Arkeoloji, tarih ve kültürel mirasla ilgili çalışmaların faydalarını yerel halkla paylaşmak amacıyla seminerler, dersler ve inceleme gezileri organize edilmektedir.

Önemli Projeler ve Bulgular:

Kaman-Kalehöyük Kazıları: Bu kazılarda MÖ 3000 yıllarına kadar uzanan kültür katmanlarına ulaşılmış ve Hitit Krallığı ile Asur Koloni Dönemine ait olduğu düşünülen 2000'i aşkın müzelik eser gün ışığına çıkarılmıştır. Buluntular arasında seramikler, madeni eserler, hayvan kemikleri, pişirilmiş topraktan tabletler, figürler, mühürler, çanak çömlekler ve çeşitli aksesuarlar bulunmaktadır.

Kaman-Kalehöyük Arkeoloji Müzesi: Kazılarda elde edilen eserlerin sergilenmesi ve korunması amacıyla, Japon ve Türk hükümetlerinin işbirliğiyle 2010 yılında Kaman-Kalehöyük Arkeoloji Müzesi kurulmuştur. Höyük şeklindeki özgün mimarisiyle dikkat çeken müze, modern sergileme teknikleriyle ziyaretçilere Anadolu'nun zengin tarihini aktarmaktadır.

Mikasanomiya Anı Bahçesi: Prens Takahito Mikasa anısına yaptırılan Japon bahçesi, enstitü ve müze kompleksi içerisinde yer almaktadır. Geleneksel Japon bahçe sanatının özelliklerini taşıyan bu bahçe, bölge için önemli bir rekreasyon alanı oluşturmaktadır.

Büklükale Kazıları: Ankara yakınlarındaki Büklükale'de yapılan kazılarda Hitit İmparatorluğu dönemine ait önemli yapılar ve buluntular ortaya çıkarılmıştır. 2024 yılında yapılan kazılarda MÖ 2. binyıla ait çivi yazılı tabletlerin bulunması büyük yankı uyandırmıştır.

Yassıhöyük Araştırmaları: Kaman-Kalehöyük yakınlarındaki Yassıhöyük'te yapılan yüzey araştırmaları ve kazılar, bölgenin tarih öncesi ve ilk Tunç Çağı yerleşimleri hakkında önemli bilgiler sunmaktadır.

Japon Anadolu Arkeoloji Enstitüsü, Türkiye ve Japonya arasındaki kültürel ve bilimsel işbirliğinin önemli bir örneğini teşkil etmektedir. Enstitünün yürüttüğü titiz ve kapsamlı çalışmalar, Anadolu'nun binlerce yıllık tarihine ışık tutmaya ve kültürel mirasının korunmasına önemli katkılar sağlamaya devam etmektedir.