Bronz çağında Moğolistan topraklarında yaşayanlar oldukça sağlıklıydı, en büyük sağlık problaerıi attan düşerek burunlarını, kaburga kemiklerini ve bacaklarını kırmalarıydı.

Tunç Çağı Moğolistanındaki iskelet kalıntılarının  palaeopatolojik bir analizi (A palaeopathological analysis of skeletal remains from Bronze Age Mongolia) başlıklı S. Karstens, J.Littletona, B. Frohlich, T. Amgaluntugs, K.Pearlstein, D. Hunt imzalı 11 Kasım tarihkli Science Direct makalesine göre Cengiz Han ve onun soyundan gelenlerin Avrasya’nın geniş kesimlerini fethetmesinden binlerce yıl önce Moğolistan’ın pastoral halkı sağlıklı yaşıyordu ancak şiddet içeren yaşam tarzları vardı.

Günümüzde bazı Moğollar hala göçebe kalsa da, araştırmacılar bu geleneğin ne kadar geriye dayandığını bilmiyordu. Erken dönem göçebe insanlar, özellikle çöp toplama ve kanalizasyon altyapısının ortaya çıkmasından önce, daha yoğun ve kendi atıkları arasında yaşayan yerleşik insanlardan çok daha sağlıklıydı.

Araştırmacılar bunun, Bronz Çağı sonlarında da geçerli olup olmadığını görmek için, çoğunlukla 3500 ila 2700 yıl öncesine uzanan bölgedeki mezar höyüklerinde bulunan 25 kişinin kalıntılarını analiz etti.

Söz konusu kemikler, bulaşıcı hastalığa işaret eden iltihaplı lezyonlar veya raşitizm, iskorbüt hastalığı veya yetersiz beslenmeden kaynaklanan diğer hastalıklara dair çok az kanıt taşıyordu.

Ancak bu durum, insanların acı çekmediğini göstermiyor. Kalıntılar ayrıca, saldırılarda veya atlardan düşünce meydana gelen kırılmış burunlar, kaburgalar ve bacaklar gibi yaygın yaralanmaları işaret ediyor.

İncelenen bireylerin omurgalarında, ata binme ile alakalı aşınma ve yıpranma tipine dair kanıtlar göze çarpıyor.

Araştırmacılara göre, bu bireylerde çok fazla hastalık olmayışı, Moğolların geç Bronz Çağ’da küçük göçebe gruplar halinde yaşadıklarını gösteren kanıtlara katkıda bulunuyor.

Ancak, Avrasya’daki fetihlerinde yararlı oldukları kanıtlayan yukarıdaki 14. yüzyıl gravüründe gösterildiği gibi at becerilerini de açıkça kazanmışlardı.

 Arkeofili.com - Joshua Rapp Learn - Science Magazine.  8 Ocak 2019.