Salkhit Vadisinde 2006 yılında altın madeni aranırken bulunan ve Moğolistan'da o güne kadar buzul çağı yıllarında yaşamış insansı bir türe ait olduğu tahmin edilen ilk fosil parçasının yaşı radyokarbon metodu ile sanılandan 8 bin yıl önceye çekilirken, mitokondriyal DNA analizi hangi türe ait olduğuna dair ipuçları verdi.

Moğolistan'ın Darhan-Ul (Darkhan-Uul) vilayetinin Hongor (Khongor) ilçesi sınırlarındaki Salkhit Vadisinde 2006 yılında altın madeni arama çalışmaları sırasında keşfedilen ve "Mongolanthropus" adlı bir insansı türe ait olduğu varsayılan kafatası parçası, paleontolog ve antropologlar için çözülmeyi bekleyen bir bilmece olmayı sürdürüyor.  Bilmecenin çözülmesi için araştırmalar da sürüyor. 

Oxford Üniversitesi ekiplerinin gerçekleştirdiği son araştırmada, şu ana kadar sadece kafatasının tepe kısmı, kaş sırtlarını ve nazal kemiklerine ulaşılabilen gizemli kafatası parçasının yaşı yeni geliştirilmiş bir yöntem kullanılarak radyokarbon metodu ile belirlenirken, genetik soyu hakkında da önemli verilere ulaşıldı

.

Araştırma sonuçlarını içeren makale; Nature Communications (Doğa İletişimi) Dergisinde 30 Ocak tarihinde "Salkhit Moğolistan’dan Pleistosen homininin bileşik spesifik radyokarbon eskimesi ve mitokondriyal DNA (mtDNA) analizi" (Compound-specific radiocarbon dating and mitochondrial DNA analysis of the Pleistocene hominin from Salkhit Mongolia) başlığıyla,  Thibaut Devièse, Diyendo Massilani, Seonbok Yi, Daniel Comeskey, Sarah Nagel, Birgit Nickel, Erika Ribechini, Jungeun Lee, Damdinsuren Tseveendorj, Byambaa Gunchinsuren, Matthias Meyer, Svante Pääbo ve Tom Higham imzaları ile yayınlandı.

Sanılandan 8 bin yıl daha yaşlı çıktı, Homo Sapiens ile akraba bir melez türe ait olabilir

Makaleye göre, Radyokarbon tarihlemesi ve DNA analizlerine göre kafatası parçası daha önce yapılan araştırmalarda tahmin edilenden 8 bin yıl daha eski ve yaklaşık olarak 34 bin 950 yıl ila 33 bin 900 yılları arasında yaşamış bir insansı türe ait. Moğolistan'da Erken Üst Paleolitik döneme rastlayan bu tarihe ait başka bir arkeolojik buluntu yok.

Mongolanthropus olarak adlandırılan Moğolistan'ın tek Pleistosen (buz çağı) hominin fosilinin, daha önce Homo erectus veya arkaik Homo sapiens türüne ait olabileceği öngörülmüştü.

Yeni araştırmada kafatası parçasından elde edilen mtDNA'nın analizi, kafatası sahibinin günümüz insanı (Homo Sapiens) ile akraba olduğunu gösteryor. Bayesian yöntemini ile arkeolojik olarak tarihlendirilmiş 58 mtDNA dizisi ile karşılaştırma yapılarak türün soyunun modern insanla akraba olduğu tespit edildi. Fosilin genlerinden bazılarının Kuzey Avrasya coğrafyasında günümüzde sıkça rastlanan Sibirya kökenli bir y-DNA haplogrubu olan Haplogroup N olduğu saptandı.

Profesör Tom Higham: Bu gizemli kafatası, araştırmacıların kafasını karıştırmıştır.

Keşif için, Oxford ekibi yoğun biçimde kirlenmiş kemiklerin radyokarbonu için yeni optimize edilmiş teknik kullandı. Bu yöntem, amino asitlerin sadece birini kemikte bulunan kollajenden çıkarmaya dayanıyor Araştırmacılar; memeli kollajenindeki karbonun %13’ünü oluşturan amino asit hidroksiprolini (HYP) esas alarak analizler gerçekleştiriyor.

Dr. Thibaut Devièse: “Yaptığımız araştırma, gömüldükten sonra sahada ya da koruma amaçlı olarak müzede ya da laboratuvarda korunan tarih öncesi malzemeyi tarihlendirebilmek için kimyasal yöntemlerin geliştirilmesinin büyük faydalarını gösteriyor. Arkeolojide güvenilir kronolojiler oluşturmak için sağlam bir örnek olması açısındab bu çalışma çok önemlidir.” derken,  Almanya’nın Leipzig kentindeki Max-Planck Evrimsel Antropoloji Enstitüsü’nden Profesör Svante Pääbo, "insansı kemiklerinde DNA analizleri de yapıldı; Diyendo Massiliani ve meslektaşları, numunenin tam mitokondriyal genomunu yeniden yapılandırdılar. Bugün Avrasya’da yaygın olan bir grup modern insan mtDNA’sı (haplogroup N) içinde yer almaktadır ve bazı araştırmacılar, kafatasının gerçekten de modern bir insan olduğu görüşünü doğrulamaktadır. Kafatasının genetiğine daha fazla ışık tutmak için daha fazla nükleer DNA çalışması yürütülmektedir." şeklinde konuştu.

Oxford Üniversitesi PalaeoChron araştırma grubu lideri Profesör Tom Higham: “Bu gizemli kafatası, araştırmacıların kafasını karıştırmıştır. Radyokarbonla tarihlendirme ve genetik dahil olmak üzere son teknolojinin kombinasyonu; şimdi bunun modern bir insanın kalıntısı olduğunu ve sonuçların, Moğolistan’ın arkeolojik siciline mükemmel bir şekilde uyduğunu ve dünyanın bu bölgesindeki Erken Üst Paleolitik endüstrisine bağladığını göstermiştir.”

arkeolojikhaber.com