İstanbul Üniversitesi (İÜ), Bilge Tonyukuk Abidesi'nin dikilmesinin 1300. yılı dolayısıyla "Tonyukuk Neden Bilge İdi?" başlıklı panel düzenledi.

İÜ'den yapılan açıklamaya göre, etkinlik, İstanbul Üniversitesi Müze ve Kültür Miraslarının Yönetimi Uygulama ve Araştırma Merkezi (MÜZEYUM) ve Fatih Sultan Mehmet Vakıf Üniversitesi İslam Sanatları Uygulama ve Araştırma Merkezi koordinasyonunda gerçekleşti.

İÜ Dr. Öğretim Üyesi Özcan Tabaklar, çevrim içi düzenlenen panelde, yazıtlarda Tonyukuk'un sadece bir devlet adamı olarak görülmediğini, bilge, savaşçı ve stratejisi sahibi olduğu konusunda örnek gösterildiğini belirtti.

Yazıtlarda dilsel öğelerin zengin olduğunu, birçok deyim ve atasözünün kullanıldığını ifade eden Tabaklar, "Tonyukuk Abidesi'nde bazı çeviri öğelerin bulunduğunu görüyoruz. Çincede yer alan kimi kelime ve deyimler Türkçeye çevrilmiş. Bu da her iki kültürün arasındaki alışverişi gösterir nitelikte." değerlendirmesinde bulundu.

Panelde Tonyukuk yazıtlarını tarihsel olarak ele alan İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Çağdaş Türk Lehçeleri ve Edebiyatları Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Mehmet Ölmez de Tonyukuk Abidesi üzerinde yaptığı çalışmalar ve bu çalışmalarda izlediği yöntemleri dinleyicilerle paylaştı.

Moğolistan'da bulunan abidenin yerel halk tarafından korunduğunu dile getiren Ölmez, bunun Bilge Tonyukuk Abidesi'nin evrensel bir tarih mirası olması açısından önemli olduğunu vurguladı.

Yeditepe Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Tarih Bölümü Başkanı Prof. Dr. Ahmet Taşağıl da Bilge Tonyukuk'un aile geçmişini, liderlik özelliklerini ve yetiştiği dönemdeki siyasi ortamı ele aldı. Yazıtlarda bahsedilmeyen tarihsel ayrıntılara değinen Taşağıl, Tonyukuk'un dünya tarihinin beş büyük liderinden biri sayıldığını ifade etti.

Arkeolog ve genel Türk tarihçisi Adil Yılmaz ise Bilge Tonyukuk Abidesi'nin bulunuşuna ve sonraki arkeolojik çalışmalara değinerek, abidenin yapısı ve özellikleriyle ilgili bilgi verdi.

Ayrıca Tonyukuk Abidesi'nden, arkeolojik buluntulardan ve abidenin bulunduğu bölgeye ait fotoğraflardan ve Servet Somuncuoğlu arşivinden sergi düzenlendi.

Sergi, 14 Ocak'a kadar İstanbul Üniversitesi Rektörlük Sergi Salonunda görülebilecek.

AA  Ayşe Erkeç