Edictum nedir?

Edictum: Roma İmparatorluğu'nda magistratların kendi yetki alanlannda verdikleri yönetsel ve yargısal kararları içeren bildiriler.

Bu kararlar önceleri sözlü olarak bildirilirken, sonraki dönemlerde yazılı bildiri biçimine dönüşmüştür.

Edictum, yüksek görevlilerin hangi ilkeleri izleyeceklerini bildirir ve yeni görevlinin göreve başlamasına değin yürürlükte kalırdı.

Geniş anlamda magistrat sayılan imparatorların yayınladığı bildiriler de bu adla (edictum principum) anılırdı.

Yalnız bu bildiriler, birer çalışma raporu niteliğini taşıyan öteki magistratların bildirilerinden farklı olarak, imparatorun uyulmasını istediği ve bütün magistaratları bağlayıcı nitelikte emir ve yasaları içeren yasal düzenlemeler niteliğindeydi. Bunların en ünlüsü imparator Diocletianus'un MS 301 yılında yayınladığı Edictum De Maximis Pretiis'u (Fiyatların Üst Sınırına İlişkin Kararname). Bildiri aynı zamanda serbest meslek sahiplerinin halktan isteyebilecekleri ücreti de belirliyordu. Bildiride, kurallara uyulmaması durumunda verilecek ağır cezalar da gösterilmişti.

Bir magistrat kendi edictumuna sonradan bazı eklemeler (edictum novum) yapabileceği gibi, onun görevini devralan sonraki magistrat da kendi bildirisine önceki magistratın bildirisinden bazı bölümler (edictum tralaticium) alabilirdi.