Aristoteles

Aristoteles: MÖ 384-322. Stagira'lı bilim adamı ve filozof.

Pek çok alanda öne sürdüğü görüşleriyle modern çağa kadar en büyük otorite kabul edilen düşünürdür.

Makedonya kralı Amyntas'ιn doktoru olan Nikomakhos'un oğluydu. Ço­cukluğu Pella'da geçti.

17 yaşında babasını kaybedince Atina'ya gelmiş, orada Isokrates ve Platon'un okullarına devam etmiştir.

Bu dönemde özel­likle hitabetle ilgilenmiş ve bu konudaki dersleri izlemiştir.

MÖ 347 yılında hocası Platon'un ölümü üzerine çeşitli seyahatler yapmış, bu arada Assos ve Mytilene'de ders vermiştir.

Aynı dönemde tiran Hermias'ın kızı Pythias ile evlendi (eşinin on yıl sonra gerçekleşen ölümünden sonra bir daha evlenme­di ancak bir bayanla birlikte yaşadı ve bir oğlu oldu).

MÖ 342 yılında Make­donya kralı Philippos II tarafından oğlu Büyük İskender'in eğitimi için çağ­rılmış ve dokuz yıl Makedonya'da kalmıştır, iskender'in tahta çıkmasından bir süre sonra tekrar Atina'ya dönmüş, burada Lykeion denilen okulu kurmuş (MÖ 337) ve on üç yıl ders vermiştir.

Gezinerek ders verdiği için öğretisine de Peripatetik Okul denmiştir. Bu okulda daha çok felsefeyle uğraşmış, fa­ kat bunun yanı sura başka bilimsel araştırmalarla da ilgilenmiştir. Çalışmaları sırasında İskender, gerek para yardımı yaparak, gerek nadir bulunan bitki ve hayvanları temin ederek hocasına yardıma olmuştur.

MÖ 323 te İskender'in ölümünden sonra Makedonya'ya karşı olanların partisi, onu Makedonya'ya sempatisi yüzünden cezalandırmak istedi. Yıllar önce yazdığı bir şiir yüzün­ den dinsizlikle suçlandı. Sonucun aleyhine olacağını sezen Aristoteles Atina­'lıların felsefeye karşı ikinci bir suç (ilk suç Sokrates'in idamıdır) işlemelerine engel olmak için Khalkis'e gitti ve bir yıl sonra mide rahatsızlığından orada öldü.

Diogenes Laertios onunla ilgili şu bilgiyi verir: "Platon'un sağlığında ondan ayrıldı; bu yüzden, diye anlatıyorlar, Platon "Aristoteles bize tekmeyi vurdu, tıpkı onlan doğuran anayı tekmeleyen taylar gibi" demiş."

Sabahlan küçük bir öğrenci grubuna ileri düzey dersler, öğleden sonra ise herkesin katlımına açık olan daha basit dersler anlatıyordu.

Plutarkhos, Çiçero'nun Aristoteles için şu sözünü aktarır: "Her zaman büyük dalgalarla al­tın getiren bir nehir." 

Öğrencileri arasında en öne çıkanı Theophrastos'tur.

Eserleri Platon'unkiler gibi dil yönünden zengin değildir, abartısız ve sade bir üslubu vardır.

Antik kaynaklar Aristoteles'in kişisel kü­tüphanesinde 10 bin kitap bulunduğunu yazarlar.

Çeşitli konularda ver­diği eserlerinin başlıcaları şunlardır:

Mantık alanında Organon,

Ahlak alanın­ da Nikomakhos'a Ahlak, 

Siyaset felsefesi alanında Politika, 

Estetik alanında Poetika ve Retorik (hitabet),

Psikoloji alanında Hayvana Dair ile Parva Naturalta,

Doğa felsefesi alanında Gökyüzü Üzerine ve Fizik,

Varlık felsefesi alanında Metafizik.

Kurduğu okul yaklaşık 300 yıl etkinliğini sürdürmüş an­cak görüşleri Orta Çağdan günümüze değin ilgi görmüştür. Müslümanlar arasında da oldukça itibar görmüş, onlar tarafından 'ilk öğretmen' olarak
anılmıştır.