Burdur’un Ağlasun ilçesindeki Sagalassos Antik Kenti, 20 yıldır süren kazı ve restorasyon çalışmalarıyla Anadolu’nun en iyi korunan Roma yerleşimlerinden biri olarak öne çıkıyor. Aygaz’ın desteğiyle sürdürülen proje, 2024 itibarıyla uluslararası bir konsorsiyum tarafından yürütülüyor. Agora Gymnasiumu, Güneydoğu Caddesi ve Sokak Çeşmesi restorasyonlarının yanı sıra yeni keşiflerle zenginleşen çalışmalar, 2029’a kadar devam edecek.

Burdur’un Ağlasun ilçesinde, Akdeniz coğrafyasının en görkemli Roma şehirlerinden biri olan Sagalassos Antik Kenti’nde kazılar ve restorasyon çalışmaları yirmi yıldır kesintisiz devam ediyor. UNESCO Dünya Kültür Mirası Geçici Listesi’nde yer alan antik kent, mimari zenginliği ve özgün korunmuş yapılarıyla Anadolu arkeolojisinin önde gelen merkezlerinden biri haline geldi. Özellikle Antoninler Çeşmesi ve Yukarı Agora gibi anıtsal yapılar, ziyaretçilere benzersiz bir antik kent deneyimi sunuyor.

Anadolu Ajansı'nın haberine göre; 2005 yılından bu yana Aygaz’ın desteğiyle sürdürülen kazı ve koruma çalışmaları, bu yıl itibarıyla yirminci yılını doldurdu. Şirketin Genel Müdürü Melih Poyraz’ın başkanlığındaki heyet, antik kenti ziyaret ederek restorasyon süreçleri hakkında bilgi aldı ve son arkeolojik buluntular yerinde incelendi.

Sagalassos Arkeolojik Araştırma Projesi, 2024 itibarıyla Koç Üniversitesi, Bilkent Üniversitesi, KU Leuven ve Vrije Universiteit Brussel’in oluşturduğu konsorsiyum tarafından yürütülüyor. Bu ortaklık yalnızca finansal destekle sınırlı kalmayıp, farklı disiplinlerden bilimsel birikim ve teknik uzmanlığı da projeye dahil ediyor.
Poyraz, uzun soluklu desteklerinin önemine vurgu yaparak, şirketin toplumsal ve kültürel değerlere katkıyı kurumsal kimliğin ayrılmaz bir parçası olarak gördüğünü belirtti. Aygaz’ın 65. kuruluş yılına yaklaşırken, arkeolojiye sağladığı kesintisiz katkının da bu vizyonun bir göstergesi olduğunun altını çizdi.

Son kazılarda gün yüzüne çıkarılan sfenks tanrı Tutu figürü ile Ay tanrısı Men’e ve Hermes’e ait iki gerçek boyutlu mermer heykel, antik kentin kültürel çeşitliliğine dair yeni veriler sunuyor. Kazı Başkanı Prof. Peter Talloen, Sagalassos’un korunmuş yapılarının, M.S. 7. yüzyılda meydana gelen büyük deprem sonrası toprak altında kalmış olmasına borçlu olduğunu vurguladı. Bu durumun, yağma ve tahribattan uzak kalmayı sağladığını, böylelikle kentin adeta bir “arkeolojik yapboz” olarak yeniden inşa edilebildiğini ifade etti.
2024 yılında Gymnasium’un batı portikosunda restitüsyon çalışmaları tamamlanırken, Sokak Çeşmesi’nde çökmüş mimari parçaların belgelenmesi ilerletildi. Böylelikle antik kente gelen ziyaretçiler, özgün yolları kullanarak Yukarı Agora’ya ulaşma deneyimini yaşayabilecek.

Sagalassos kazılarının dördüncü döneminde, Agora Gymnasiumu, Güneydoğu Caddesi ve Sokak Çeşmesi’nin restorasyonunun yanı sıra kentsel alanların araştırılması ve halka açılması planlanıyor. Sokak Çeşmesi’ne yeniden su kazandırılması, ziyaretçiler için otantik bir dinlenme alanı oluşturulması ve antik kentin özgün işlevselliğinin yaşatılması da projeler arasında yer alıyor.

2025 itibarıyla Güneydoğu Agora Caddesi’nin doğu kesiminde yürütülen kazılar, in situ haldeki mimari parçaların belgelenmesini ve yeni kentsel alanların açığa çıkarılmasını sağlayacak. KU Leuven’den Prof. Dr. Jeroen Poblome ve Koç Üniversitesi’nden Prof. Dr. Inge Uytterhoeven gibi akademisyenlerin de sürece dahil olması, Sagalassos’u uluslararası bir bilimsel işbirliği merkezine dönüştürüyor.

Bütün bu çalışmaların tamamlanmasıyla Sagalassos, yalnızca bir arkeolojik kazı alanı değil, aynı zamanda antik dönemin sosyal, kültürel ve mimari dokusunu ziyaretçilere bütüncül şekilde aktaran bir kültürel miras mekânı olarak dünya arkeoloji literatüründe özel bir yer edinmeye hazırlanıyor.

Hale Pak - Anadolu Ajansı