UNESCO Dünya Kültür Mirası Geçici Listesi'nde yer alan Sagalassos Antik Kenti’nde yapılan kazılarda bulunan pişmiş toprak kiremit üzerindeki çivili ayakkabı izi, antik dönemin gündelik yaşamına dair önemli bilgiler sunuyor. Yaklaşık 2 bin yıl öncesine tarihlenen bu buluntu, kadınların Roma döneminde sosyal yaşama aktif katılımına dair somut bir kanıt olarak bilim dünyasında heyecan yarattı.

Antik Kentte Kazılar Hız Kesmeden Devam Ediyor
Burdur’un Ağlasun ilçesinde yer alan ve Roma İmparatorluğu’nun en önemli kentlerinden biri olarak bilinen Sagalassos’ta kazı çalışmaları tüm hızıyla sürüyor. UNESCO Dünya Kültür Mirası Geçici Listesi’nde yer alan antik kent, Roma dönemine ait görkemli mimari eserlerin yanı sıra sosyal yaşama ışık tutan buluntularıyla da dikkat çekiyor. Kent, Roma’nın beş büyük seramik üretim merkezinden biri olarak biliniyor. Son kazılarda ortaya çıkarılan pişmiş toprak kiremit üzerindeki çivili ayakkabı izi, kazı ekibinde büyük heyecan yarattı.
Kazı evi envanterine alınarak detaylı incelemeye tabi tutulan buluntu, Anadolu’daki Roma dönemi kentlerinde yaşayan insanların somut varlıklarını günümüze taşıyan nadir örneklerden biri olarak değerlendiriliyor.

Kadına Ait Çivili Ayakkabı İzi
Sagalassos kazı ekibinde yer alan ve 35 yıldır bölgede çalışmalarını sürdüren KU Leuven Üniversitesi Arkeoloji Bölümü’nden Prof. Dr. Jeroen Poblome, bu keşfin özellikle sosyal tarih açısından önemli olduğunu vurguladı. Poblome, ayak izi ölçülerinin erkeklerden daha küçük olduğunu, bu nedenle buluntunun bir kadına ait olabileceğini belirtti. Bu durum, Roma döneminde kadınların da çivili tabanlı ayakkabılar giydiğini ve sosyal yaşamda aktif rol aldığını ortaya koyuyor.

Buluntunun, Roma dönemine özgü çivi tabanlı ayakkabıların (caligae) kırsal bölgelerde yaygın şekilde kullanıldığını kanıtladığını belirten Poblome, "Kiremit henüz kurumadan bu ayakkabı ile basılmış. Mikroskop altında yaptığımız incelemeler, uzun çivilerin yanlarda, kısa çivilerin ise tabanda yer aldığını açıkça gösterdi." dedi.

Antik Ayakkabı Yeniden Tasarlanacak
Kazı ekibi, buluntuyu yalnızca belgelemekle kalmayacak, aynı zamanda antik dönemin ayakkabısını yeniden tasarlayacak. Poblome, "Bu iz, yaklaşık 37 numara civarında ince uzun bir ayakkabıya ait. Çivilerin bire bir kopyalarını çıkardıktan sonra o dönemin deri ayakkabısını yeniden üretmeyi planlıyoruz. Böylece Roma dönemindeki kırsal yaşamın daha somut şekilde canlandırılması mümkün olacak." ifadelerini kullandı.
Kazı evindeki depolarda benzer çok sayıda çivi bulunduğunu, bunların da tasnif edilerek yeniden yapım sürecinde kullanılacağını belirten Poblome, amaçlarının antik dönemin gündelik eşyalarını ve sosyal yaşamını mümkün olduğunca gerçeğe yakın şekilde canlandırmak olduğunu vurguladı.

Sagalassos’un Zengin Mirası
Sagalassos Antik Kenti, yalnızca bu ayak izi buluntusu ile değil, daha önceki kazılarda çıkarılan anıtsal heykelleriyle de tanınıyor. İmparator Marcus Aurelius ve Hadrian’a ait 5 metreyi aşan heykeller, zafer tanrıçası Nike, Dyonisos, Nemesis ve Asklepios heykelleri ile dans eden kızlar frizleri Burdur Müzesi’nde sergileniyor.
Antik kentin en dikkat çekici yapılarından biri, halen suyu akan Antoninler Çeşmesi. Bunun yanı sıra Agora Gymnasiumu, Güneydoğu Caddesi ve yakın dönemde ortaya çıkarılan Sokak Çeşmesi gibi yapılar da kentin sosyal yaşamının merkezi olarak önem taşıyor. Son yıllardaki kazılarda sfenks tanrı Tutu figürü ve ay tanrısı Men ile Hermes’e ait gerçek boyutlu mermer heykeller de bulunmuştu.

AA Mustafa Yıldırım