Antik Pisidya'nın önemli kentlerinden Sagalassos’ta sürdürülen kazılarda, Roma döneminde meslek ve dini derneklerin faaliyet gösterdiği büyük bir bina kalıntısı ortaya çıkarıldı. 80’e yakın atölye ile ilişkili olduğu değerlendirilen bu kompleks, dönemin sosyal, ekonomik ve dini hayatına ışık tutuyor. Binada bulunan yemek kalıntıları ve saç tokaları, kadınların ve ailelerin bu etkinliklere katıldığını gösteriyor. Bulgular, Roma dünyasında bu tür dernek yapılarının nadir örneklerinden biri olarak

80’e Yakın Atölye ve Dernek Binası Belirlendi

Antik Pisidya bölgesinin önde gelen kentlerinden Sagalassos’ta yürütülen kazı çalışmaları, Roma dönemine ait sosyal organizasyonlara dair benzersiz ipuçları sunuyor. KU Leuven Üniversitesi Arkeoloji Bölümü’nden Prof. Dr. Jeroen Poblome’un başkanlığında gerçekleştirilen çalışmalarda, jeofizik tarama yöntemleriyle 8 hektarlık bir alanda yaklaşık 80 atölye ve bunlara bitişik büyük bir yapı keşfedildi.

Bu yapı, dönemin meslek dernekleri —çömlekçiler, tekstilciler, bakırcılar— ile dini amaçlı topluluklar tarafından kullanıldığı düşünülen bir “dernek binası” olarak tanımlanıyor. Uzmanlar, burada yalnızca üretim değil, aynı zamanda sosyalleşme, dini ritüeller ve ticari anlaşmaların da gerçekleştiğini ifade ediyor.

Toplantılar, Ziyafetler ve Aile Katılımı

Kazılar sonucunda, MS 3. yüzyıla tarihlenen bu dernek binasında yemek kalıntıları, binlerce seramik parçası ve kişisel eşyalara rastlandı. Özellikle inek paçası, domuz kulağı gibi mütevazı yemek artıklarının yanı sıra, kemik saç tokalarının bulunması, bu yapıların kadınların da katıldığı toplu etkinliklere sahne olduğunu ortaya koyuyor.

Prof. Dr. Poblome, “Bu kompleks bir düğün salonu gibi işlev görmüş olabilir. Toplantılar, kutlamalar, yemekler burada yapılıyordu. Aileler, kadınlar, çocuklar hep birlikte bu etkinliklerde yer alıyordu. Bu yönüyle yapı, Antik Roma dünyasında oldukça nadir rastlanan bir örnek” ifadelerini kullandı.

Yazıtlarla Belgelenen Dernekleşme Süreci

Sagalassos’ta daha önce bulunan yazıtlarda tekstil derneklerine dair bilgiler yer alırken, çömlekçiliğin ise antik kentteki en büyük endüstri olduğu biliniyor. Poblome, bu bağlamda keşfedilen yapının yazılı belgelerle desteklenmesinin, dernek faaliyetlerinin fiziksel izlerini de belgelemek açısından büyük bir fırsat sunduğunu vurguladı.

Araştırma ekibi, dernekleşmiş meslek gruplarının yalnızca üretim değil, aynı zamanda ortak karar alma, toplumsal dayanışma ve dini etkinlikleri de organize ettiğini düşünüyor. Poblome, kazıların devamında, çömlekçilik derneklerine dair yazıtların da bulunabileceğini ifade etti.

Sagalassos: Roma Dünyasında Eşsiz Bir Örnek

Prof. Dr. Poblome, keşfedilen yapının büyüklüğü, işlevselliği ve sosyal yönleri açısından Roma dünyasında benzersiz olduğunu belirtti. “Bu dernek binasında yapılan kazılarda adeta zaman donmuş. Bina terk edildiğinde her şey yerli yerindeydi; yemekler, kaplar, eşyalar… Bu durum, Antik Roma dönemindeki sosyal organizasyonların nasıl işlediğine dair doğrudan bir pencere sunuyor,” dedi.

Sagalassos’taki bu bulgular, Roma döneminin sadece idari ya da mimari değil, aynı zamanda sosyal organizasyon yapısına da ışık tutan önemli bir arkeolojik veri sunuyor. Kazı ekibi, yapının tamamının ortaya çıkarılmasıyla, antik toplumlarda topluluk yaşamının işleyişine dair daha kapsamlı bilgi edinmeyi hedefliyor.

Hale Pak - aa