Güney Afrika'da arkeolojik eserler "kutu müze" projesi ile köylere ulaştırılıyor. Gezici müze, kültürel mirası herkesin görebilmesini sağlamasının yanı sıra arkeoloji öğrencilerinin eğitiminde de kullanılabiliyor.

Güney Afrika’da arkeologlar, büyük şehirlerde bulunan müzelere, kırsal bölgelerde yaşayanların erişiminin zor olduğunu fark ederek, soruna alternatif bir çözüm geliştirdi. “Gezici müze” adı verilen proje, taşınabilir bir dolap içinde bölgenin arkeolojik mirasını ücra köylere ulaştırıyor.

University of Mpumalanga’dan arkeolog Tim Forssman ve araştırmacı Justine van Heerden tarafından tasarlanan mobil müze, beş çekmeceli bir dolaptan oluşuyor. En alttaki çekmece 250 bin yıl öncesine ait Taş Devri eserleri yer alırken, üst katman yakın çağlara ait eserleri sergiliyor. Çekmecelerde sergilenen nesneler arasında çanak-çömlek parçaları, taş aletler, boncuklar ve demir fragmanları bulunuyor.

The Conversation'da yayınlanan Mpumalanga.Üniversitesi'nden Kıdemli Öğretim Görevlisi Tim Forssman imzalı metne göre, müze özellikle kırsal okullarda ve topluluk merkezlerinde ilgiyle karşılanıyor:

Gezici müze zaman zaman Pretoria ve Skukuza gibi şehirlere de iniyor; üniversite sınıflarında ise öğrencilerin saha çalışmalarına hazırlanmasında kullanılıyor. Proje kapsamında yapılan gözlemler, kısa ama sık ziyaretlerin uzun sunumlardan daha etkili olduğunu gösteriyor.

Ancak bu yöntemin bazı riskleri de var: Eserlere dokunma izni verilmesi, yıpranma ihtimalini artırıyor. Forssman ve ekibi, bu nedenle dayanıklı replikalar kullanıyor.

Araştırmacılara göre proje, yalnızca arkeoloji öğretimi değil, kültürel mirasın sahiplenilmesi açısından da kritik bir rol üstleniyor. “Miras halka aittir” diyen Forssman, kırsal toplulukların geçmişleriyle doğrudan temas kurabilmesinin, uzmanların araştırma sorularını da yeniden şekillendirdiğini vurguluyor.

Kaynak:  The Conversation: Museum in a box: on the road with South Africa’s heritage