Çınar Vakası nedir? Vaka-i Vakvakiye nedir? Vaka-i Vakvakiye ne demektir?

Vaka-i Vakvakiye (Çınar Vakası);  Osmanlı Devleti'nde isyancıların çınar ağacına asılarak teşhir edildiği olaylardır.  En ünlüsü 17. yüzyılda IV. Mehmet‘in saltanatı sırasında 4 Mart - 8 Mart 1656 tarihleri arasında İstanbul’da çıkan Yeniçeri ayaklanmasının bastırılmasılmasında sonrası isyancıların asıldığı olaydır.

Tarih kaynaklara göre, 1655 yılında Girit'ten dönen Yeniçeriler paralarını alamadıkları için isyan edince, Padişah IV. Mehmet isyancıların idamını istediği Kızlar Ağası ve Kapı Ağası ile müsahibini boğdurtur. Cesetleri isyancılara verilir. İsyancılar cesetlerden kestikleri başları, At Meydanı’ndaki bir çınar ağacının dallarına asarlar. İstanbullular, dalları insan kafasıyla dolu ağaca Vakvak Ağacı (Şecere-i Vakvak)  derler.

Osmanlı Tarihçileri olayı “bir memlekette bir acayip ağaç varmış, meyveleri insan şekil ve suretinde imiş, 'vak vak' diye de ses verirmiş, bundan o çınar ağacına “Vakvak Ağacı” adı verildi ifadeleri ile kaydederler. Din bilginleri ise bu çınarı telmih sanatı ile “cehennemin meyveleri insan başı olan ünlü vakvak ağacına” benzetirler.

İkinci Vaka-i Vakvakiye , II. Mahmud’un 1826 yılında Yeniçeri Ocağını kapatması (Vakayı Hayriye) sırasında çıkan isyanlar sonrası yaşanmıştır. İsyan eden Yeniçerilerden yakalananlar idam edilir, cesetleri Yeniçerilerin daha önce devlet adamlarının cesetlerini astıkları çınara asılır. Ağaç insan şeklinde meyve verdiğine inanılan cehennem ağacı Şecere-i Vakvak'a (Vakvak Ağacı) benzetildiği için bu olaya da Vaka-i Vakvakiye (Vakvak Olayı) adı verilir.

Keçecizade İzzet Molla, bu manzarayı şu mısraları ile ölümsüzleştirir:

“Bir zaman ehl-i fitne Cami-i Han Ahmed'de Bi-günah asmıştı kullarını Hallâk’ın
Şimdi erbâb-ı şeka’nın dökülüp kelleleri Meyva vaktine yetiştik Şecer-i Vakvak'ın”

Bakınız: Vakvak Ağacı: Şecere-i Vakvak