Antalya’daki Sillyon Antik Kenti’ndeki kazılarda, Roma döneminde kent yapılarına finansman sağladığı ve çocuklar için vakıf kurduğu bilinen Menodora’ya ait mezar tespit edildi. Pamukkale Üniversitesi liderliğindeki kazılar, mezarın konumuna uygun şekilde dikilmiş yazıt ve çevre düzenleme çalışmalarını kapsıyor. Bu keşif, antik kentte elit mezar mimarisine dair yeni ufuklar açıyor.

Doç. Dr. Murat Taşkıran

Sponsorlu Kazı Projesi ve Çalışma Ekibi

Sillyon Antik Kenti'nde yürütülen kazılar, OPET’in ana sponsorluğunda gerçekleştiriliyor. Projede Pamukkale Üniversitesi’nden Doç. Dr. Murat Taşkıran liderliğindeki yaklaşık 50 kişilik arkeoloji ekibi aktif görev alıyor. Serik ilçesindeki antik kent merkezinde devam eden kazılar, özellikle ana caddenin açılması ve kent içindeki elit mezar alanlarının belirlenmesi yönünde ilerliyor.

Kazı Başkan Taşkıran, 2025 sezonunda kentin girişinden akropolise kadar uzanan ana caddenin uzun bir bölümünün açıldığını, cadde kenarındaki mezar topluluğu içinde özellikle bir mezarın konumuyla dikkat çektiğini açıkladı. Bu mezarın, antik kaynaklarda adı geçen Menodora adlı hayırsever kadına ait olduğu belirlenmiş durumda.

Menodora’nın Hayırları Yazıtlarda Yaşıyor

Kazılarda, daha önce tespit edilen ve Menodora’nın şehir için yaptığı bağışlar ile imar faaliyetlerini anlatan 26 satırlık yazıt, mezarın uygun bir yerine dikilerek alanla bütünleştirildi. Taşkıran, yeni teknik yöntemlerle yazıt metninde tespit edilen yeni detaylarla mezarın kesin konumunun belirlendiğini ifade ediyor.

Yazıtta Menodora ve ailesinin kent için yaptığı altyapı çalışmaları, tapınak, hamam, stadyum ve çocuklara yönelik vakıf faaliyetleri ayrıntılı şekilde geçiyor. Buna göre, Menodora yalnızca bir bağışçı değil; aynı zamanda kent planlamacısı, kamu yararını gözeten bir vizyoner olarak öne çıkıyor. Yazıttaki detayların mezarla ilişkilendirilmesi, Roma döneminin kent elitlerinin mezar mimarisine dair önemli bir perspektif sunacak.

Mezar Mimarisinden Sosyal Dönüşüme

Ekip, mezarın çevresinde çevre düzenleme ve mimari belgeleme çalışmalarını sürdürüyor. Amaç, ziyaretçilerin antik dönemde elit kişiler için inşa edilen mezar yapılarını zihninde canlandırabilmesi. Menodora mezarının yapısı, çevresindeki diğer mezarlarla birlikte elit sınıfın kamusal kimliğini ve mezar mimarisindeki çeşitliliği gösterecek.

Taşkıran, Menodora’nın kişisel trajedilerine de dikkat çekiyor: Babası Megakles’i erken yaşta kaybetmiş, kocası Apollonios ve oğlu da yaşamını yitirmiş. Tüm bu acılarla yüzleşirken, ailesinden kalan serveti kente yatırmış; 300 bin denarius civarında harcama yaparak kent mimarisini yeniden biçimlendirmiş. Bu yatırımlar, özellikle dokuya uygun imar, dehlizler, spor alanları ve tapınak yapıları olarak kent planına yansımış.

Menodora’nın çocuklar için vakıf kurduğu, gymnasium yöneticiliği yaptığı ve bazı dönemlerde kent meclisi başkanı gibi görev üstlendiği bilgiler yazıtlarda geçiyor. Onun bu çok yönlü rolü, kadının kamusal hayatta etkin varlığına da antik dönemde belgelenmiş örnek sağlamış oluyor.

Bekir Bektaş - aa