“Taş Tepeler Projesi” kapsamında Mendik Tepe’de yapılan kazılar, Neolitik döneme ışık tutuyor. Göbeklitepe ve Karahantepe’den daha eski olabileceği değerlendirilen yerleşmede farklı boyutlarda yapılar ortaya çıkardı. İlk bulgular, Mendik Tepe’nin Neolitik dönemin en başlarına tarihlendiğini ve yerleşik hayata geçiş süreci hakkında kritik bilgiler sunduğunu ortaya koyuyor. Çalışmalar, bölgedeki tarih öncesi kültürlerin gelişimine dair yeni ipuçları veriyor.

Mendik Tepe: Neolitik Dönemin Yeni Merkezi Olabilir
Şanlıurfa’da Kültür ve Turizm Bakanlığı’nın yürüttüğü “Taş Tepeler Projesi” kapsamında ortaya çıkarılan Mendik Tepe, Neolitik dönemin başlangıcına dair önemli ipuçları sunuyor. Göbeklitepe ve Karahantepe gibi dünyaca ünlü yerleşimlerden daha eski olabileceği değerlendirilen Mendik Tepe, Eyyübiye ilçesi Payamlı Mahallesi’nde yer alıyor. İlk olarak Çakmak Tepe Kazı Başkanı Fatma Şahin tarafından keşfedilen alan, 2024 yılında Liverpool Üniversitesi Arkeoloji Bölümü’nden Prof. Dr. Douglas Baird’in başkanlığında kazılmaya başlandı. Çalışmalar, Şanlıurfa Arkeoloji Müzesi ve İngiliz Arkeoloji Enstitüsü’nün desteğiyle sürdürülüyor.

Farklı Boyutlarda Yapılar Dikkat Çekiyor
Kazı başkanı Prof. Dr. Douglas Baird, Mendik Tepe’de çeşitli boyutlarda yapıların gün yüzüne çıkarıldığını belirtiyor. “Geçen yıl açtığımız alanlarda hem büyük hem küçük yapılar ortaya çıktı. Bu yıl, bu farklılıkların nedenlerini anlamaya odaklanıyoruz” diyen Baird, küçük yapıların depolama ya da yemek hazırlama için kullanılmış olabileceğini, dört-beş metrelik yapıların ise konut olma ihtimalini değerlendirdiklerini ifade ediyor. Özellikle sağlam taş işçiliğiyle dikkat çeken büyük bir yapının, ritüel amaçlı kullanımına dair bulgular öne çıkıyor. Bu durum, Mendik Tepe’nin sadece bir yerleşim alanı değil, aynı zamanda inanç temelli bir merkez olabileceğine işaret ediyor.

Neolitik Dönemin Başlangıcına İşaret Eden Bulgular
Kazı ekibi, Mendik Tepe’nin Neolitik dönemin en erken evrelerine tarihlendiğini düşünüyor. Baird, “Bu alan, Göbeklitepe ve Karahantepe gibi yerleşimlerle ilişkili, ancak muhtemelen onlardan daha eski” diyor. İlk bulgular, bölgenin yerleşik yaşama geçiş sürecini anlamada kritik bir rol oynayabileceğini gösteriyor. Ayrıca, Mendik Tepe’de “T” biçimli anıtsal dikili taşlara rastlanmazken, farklı formda taşların varlığı yerleşmeye özgü bir kültürel çeşitliliğe işaret ediyor. Bu özellik, Neolitik dönemde farklı toplulukların farklı ritüel ve mimari anlayışlara sahip olabileceğini düşündürüyor.

Çakmak Tepe ile Paralel Bulgular
Proje kapsamında Mendik Tepe’ye yaklaşık 5 kilometre uzaklıkta bulunan Çakmak Tepe’de de çalışmalar sürüyor. Çakmak Tepe’de elde edilen bulguların Mendik Tepe ile benzer tarihlerde olduğu değerlendiriliyor. Bu durum, Şanlıurfa bölgesinde birden fazla erken Neolitik yerleşmenin varlığını ve bu yerleşimlerin birbirleriyle etkileşim halinde olabileceğini ortaya koyuyor. Araştırmalar tamamlandığında, Taş Tepeler Projesi’nin Anadolu’da Neolitik 

AA Cebrail Caymaz