Kutluşahlar nedir? Şadgeldiler nedir? Kutluşahlar Beyliği nedir? Amasya Beyleri kimlerdir?

Kutluşahlar Beyliği (Amasya Beyleri / Kutluşahlar / Şadgeldiler) 1340-93 arasında Amasya ve yöresi­ne egemen olan Türk hanedanı ve  1340 yılında Amasya'da kurulmuş Anadolu Türkmen beyliğidir. Bir dönem Tokat'a da egemen olmuşlardır.

Adını kurucusu Kutlu Şâh'tan ( Hacı Kutluşah Bey) alan beylik önce Eretna Beyliği ve Kadı Burhaneddin Devletine bağlılık ilan etmiş, 1381'de Osmanlı Devleti'ne tabi olmuş, 1393'te beyliğin tamamı Osmanlı Devleti'ne ilhak edilmiştir. Ahmed Bey Amasya yöresini 12 yıl Osmanlı valisi olarak yönettikten sonra beylik1393'te Osmanlı Devleti topraklarına katılmıştır.

Hacı Kutluşah Bey, Anadolu Selçuklularından Taceddin Altunbaş’ın kö­lesi ve manevi oğludur. Onun ölümünden sonra yerine geçen oğlu Hacı Şadgeldi Bey (hd 1361-81), Eretna Devleti’ne bağlı kaldı ve komşu beyliklerle siyasal ilişkiler kurdu. Candaroğullan beyi Celaleddin Bayezid’in (Kötürüm Bayezid) kızıyla evlendi. 1381’de hükümdarlığını ilan eden Kadı Burhaneddin’e karşı savaş açan beylerin önderliğini yaptı, ama ilk çarpışmada yenilerek öldürül­dü. Oğlu Ahmed Bey (Paşa) (hd 1381-93) Kadı Burhaneddin’in egemenliğini tanıdı. 1393’te Amasya’yı alan I. Bayezid (Yıldırım) Kutluşahların egemenliğine son verdi’.

Kutluşahlar Amasya’daki yarım yüzyıllık hakimiyetleri döneminde kente Türk-İslam mimarisi yapıları kazandırdılar. Kutluşahlar, Amasya’ya gelen ozan ve ya­zarları da koruduğu için dönemin yazılı kaynaklarında kendilerinden büyük hükümdarlar gibi söz edilir.