Mersin’in Erdemli ilçesindeki Elaiussa Sebaste Antik Kenti’nde 30 yıldır süren kazı çalışmalarının dönüm noktası niteliğindeki bulgular, “Elaiussa Sebaste Antik Kenti Kazısı 30. Yılında Çalıştayı”nda ele alındı. Türkiye ve İtalya’dan arkeologların katılımıyla düzenlenen etkinlikte, antik kentin kültürel miras perspektifinden uluslararası bir işbirliği modeline dönüştüğü vurgulandı.

Üç On Yıllık Bilimsel Miras
Kültür ve Turizm Bakanlığı’nın “Geleceğe Miras Projesi” kapsamında yürütülen Elaiussa Sebaste Antik Kenti kazıları, 1995 yılından bu yana sürdürülen en uzun soluklu arkeolojik projelerden biri olarak öne çıkıyor.

Bu kapsamda, kazıların 30. yılı dolayısıyla Mersin Arkeoloji Müzesi’nde “Elaiussa Sebaste Antik Kenti Kazısı 30. Yılında Çalıştayı” düzenlendi. Çalıştay, antik kentin geçmişine, bugünkü bilimsel birikimine ve gelecekteki vizyonuna ışık tutmayı amaçladı.

Kazı Başkanı Doç. Dr. Hatice Asena Kızılarslanoğlu, açılış konuşmasında bu tür etkinliklerin bilimsel paylaşımı güçlendirdiğini belirterek, “Kazı çalışmalarımızı uluslararası düzeye taşımak istiyoruz. Farklı ülkelerden ekiplerin katılımıyla Elaiussa Sebaste, Akdeniz arkeolojisinde örnek bir işbirliği alanına dönüşüyor.” dedi.

Kızılarslanoğlu ayrıca, kazıların yalnızca akademik bir araştırma değil, aynı zamanda kültürel miras bilincini güçlendiren toplumsal bir süreç olduğunu vurguladı.

Elaiussa Sebaste: Bölgeselden Evrensele
Çalıştayda söz alan Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğü Arkeoloğu İpek Sahar, Elaiussa Sebaste’nin hem arkeolojik hem de kültürel sürekliliğiyle Türkiye’nin en önemli antik kentlerinden biri olduğuna dikkat çekti.
Sahar, “Elaiussa Sebaste sahip olduğu mimari çeşitlilik, tarihsel katmanlar ve Akdeniz medeniyetleriyle kurduğu bağlantılar sayesinde yalnızca bölgesel değil, evrensel bir arkeolojik değere sahiptir.” ifadelerini kullandı.

Kentteki kazıların disiplinlerarası yaklaşımla yürütüldüğünü belirten Sahar, elde edilen sonuçların hem bilim dünyasına hem de kültürel diplomasiye katkı sağladığını dile getirdi.

1995’te başlatılan kazıların ilk döneminde Roma ve Bizans dönemlerine ait yapı kalıntıları, nekropol alanları ve mozaikler ortaya çıkarılmış; son yıllarda yapılan çalışmalarda ise erken yerleşim izlerine rastlanmıştı. Bu veriler, Elaiussa Sebaste’nin yalnızca bir liman kenti değil, aynı zamanda Akdeniz ticaret ağlarının merkezi olduğunu ortaya koyuyor.

İtalya Kültür ve Turizm Bakanlığı Arkeoloji Enstitüsü Müdürü Mirella Serlorenzi de iki ülkenin ortak çalışmasının önemini vurguladı. Serlorenzi, “Elaiussa Sebaste, Türkiye ve İtalya arasında kültürel bir köprü işlevi görüyor. Ortak araştırma ve koruma projeleriyle antik kentin mirasını geleceğe taşımayı hedefliyoruz.” dedi.

Geçmişten Geleceğe: Kültürel Mirasın Yeni Yönü
Çalıştayın en dikkat çekici bölümü, Doç. Dr. Hatice Asena Kızılarslanoğlu’nun “Elaiussa Sebaste’de 30 Yıl: Geçmiş ve Gelecek” başlıklı sunumu oldu. Sunumda, kazıların kronolojik ilerleyişi, ulaşılan bilimsel bulgular ve gelecek yıllarda planlanan koruma projeleri ayrıntılı biçimde aktarıldı.

Kızılarslanoğlu, önümüzdeki dönemde İtalyan Arkeoloji Enstitüsü ile yürütülecek ortak proje sayesinde kentin dijital belgeleme ve 3 boyutlu modelleme teknikleriyle kayıt altına alınacağını duyurdu. Bu sayede, kazı alanındaki kültürel verilerin hem araştırmacılar hem de ziyaretçiler için daha erişilebilir hale getirilmesi hedefleniyor.

Çalıştay kapsamında yarın Elaiussa Sebaste Antik Kenti’nin gezileceği, ardından antik tiyatroda Mersin Devlet Opera ve Balesi (MDOB) orkestrası tarafından konser düzenleneceği bildirildi. Bu etkinlik, arkeoloji ile sanatın buluştuğu sembolik bir anlam taşıyor.

Uzmanlar, Elaiussa Sebaste örneğinin Türkiye’de bilimsel kazılar ile kültürel turizmin bir arada yürütülebileceğini göstermesi açısından model oluşturduğunu vurguladı.

Mersin Arkeoloji Müzesi yetkilileri ise, bu tür etkinliklerin yalnızca arkeolojik bilgilere katkı sağlamadığını, aynı zamanda yerel halkın kültürel aidiyet duygusunu güçlendirdiğini ifade etti.

Bugün 30. yılına ulaşan Elaiussa Sebaste kazıları, Türkiye’nin arkeolojik alanda uluslararası işbirliği kapasitesini güçlendirirken, Anadolu’nun çok katmanlı geçmişine dair yeni bir bilimsel sayfa açıyor.

Mustafa Ünal Uysal aa