Arkeoloji nedir? Arkeoloji ne demektir? Arkeolojinin tanımı nedir? Arkeoloji ne değildir?

Arkeoloji nedir, ne değildir?

TDK'nın Türkçe sözlüğünde arkeoloji; kazı bilimi olarak tanımlanır. Arkeoloji kelimesinin Türkçesi olarak Kazıbilim terimini kullananlar da vardır. TDK'da terim, tarih öncesi ve eski çağlardan kalma eserleri tarih ve sanat açısından inceleyen bilim olarak açılımlanır. Ancak bu son derece dar kapsamlı ve modern anlamda arkeoloji terimini karşılayan tanım değildir.

Arkeoloji, dilimize yanlış şekilde tanımlanmış kazı bilimi olarak sınırlandırılamayacak kadar geniş kapsama sahiptir.  Arkeoloji'nin amacı tarihi eser bulmaktan çok ötedir.

Arkeoloji; biyolojik, sosyal ve maddi kültürün anlaşılması ve mümkünse geri kazanılması amacıyla uzak ve yakın tarihli insan faaliyetlerinin incelenmesidir. Arkeoloji hem sosyal bilim hem de beşeri bilimlerin bir dalı olarak kabul edilir.

Kazı Bilim tanımıyla bakıldığında arkeoloji; çoğu insanın algısında tarih ve sanat ile sınırlı kalmaktadır. Oysa modern arkeoloji; biyolojiden genetiğe, fizikten kimyaya, hukuktan sosyolojiye, antropolojiden uzay bilimlerine hatta Okultizmden parapsikolojiye uzanan geniş kapsama sahiptir. Günüzde nerdeyse tüm bilimler için arkeoloji temel alt birim teşkil etmektedir.

Arkeoloji teriminin kökeni olarak TDK'da Fransızca archéologie kelimesi gösterilir. Esasında arkeoloji kelimesinin kökeni Eski Yunanca'dır.  ''Arkhaios'' eski demektir, ''logos'' ise bilgidir. Yani arkeolojinin kökeni olan kelime dahi onu "eski bilimi", "eskinin bilimi" olarak tanımlamaktadır.

Arkeolojinin tanımı:

Arkeoloji; özetle, geçmişte yaşamış veya kökleri geçmişten günümüze uzanmış canlılar, kültürler ve uygarlıklara ait her türlü fosil, alet, malzeme, yapı, yazı ve kurgusal maddi kalıntılar ile sosyal norm ve manevi kültür varlıklarını inceleyen bilim olarak tanımlanabilir.

Arkeoloji Bilimi eskiçağlarda yaşamış insanlarının nerede ve nasıl yaşadıkları, ne yedikleri, ne giydikleri, neye inandıkları gibi sorulara cevap aradığı kadar artık onların günümüz yaşantısındaki varlıklarını ve etkilerini araştırmakta, sorgulamaktadır.