Gaziantep’in Nizip ilçesindeki Zeugma Antik Kenti, Roma İmparatoru Traian onuruna düzenlenen bir lejyon cena’sı (askeri yemek) ile arkeoloji dünyasında dikkat çekici bir etkinliğe ev sahipliği yaptı. Arkeolog Tulga Albustanlıoğlu öncülüğünde gerçekleştirilen törensel canlandırma, Roma lejyonlarının yemek ritüellerini tarihsel bağlamda yeniden yaşatarak, askeri disiplin ve kültürel sembolizmi günümüze taşıdı. Bu etkinlik, arkeolojik bilginin halka aktarımı açısından örnek teşkil ediyor.

Tarih ve Arkeoloji Buluşması: Zeugma’da Cena Ritüeli

Gaziantep’in Nizip ilçesindeki Zeugma Antik Kenti, bu kez bir kazı değil, Roma dönemine ait bir askeri ritüelin yeniden canlandırılmasıyla gündeme geldi. 16 Eylül 2025 tarihinde Novotel Gaziantep’te, İmparator Traian’ın Fırat Nehri’ni geçerek Parth Seferi’ni başlattığı döneme atfen düzenlenen bu etkinlik, Roma lejyonlarının kültürel ve disipliner yemek töreni olan cena formunda gerçekleştirildi.

Arkeolog ve Başkent Üniversitesi Gastronomi ve Mutfak Sanatları Bölümü öğretim üyesi Doç. Dr. Tulga Albustanlıoğlu liderliğinde hazırlanan cena, dönemin askeri yemek düzenini, ritüel sıralamasını ve sembolik anlamlarını temel alarak hayata geçirildi. Cena, yalnızca bir yemek değil, Roma’nın kolektif disiplin anlayışını, imparatorluk sadakatini ve kültürel kodlarını yansıtan bir tören olarak konumlandırıldı.

İmparator Traian ve Zeugma’nın Stratejik Önemi

Zeugma, Roma döneminde sadece doğu sınırında bir askeri üs değil, aynı zamanda diplomatik temasların ve kültürel alışverişin merkezi olarak işlev görmüştü. MS 66 yılında IV. Lejyon Scythica’nın kente yerleşmesiyle, Zeugma askeri-politik sahnede ön plana çıktı.

Etkinliğin teması da bu tarihsel öneme uygun olarak, İmparator Traian’ın MS 114-117 yılları arasında Parth Seferi sırasında Zeugma üzerinden doğuya ilerleyişini anmak üzerine inşa edildi. Böylece geçmişin askeri zaferleri, kültürel temsil biçimleriyle günümüzde yeniden yorumlandı.

Gastroarkeolojiyle Geçmişin Sofrasına Davet

Novotel Gaziantep Genel Müdürü Özgür Çözgener'in ev sahipliğinde düzenlenen etkinlik, yalnızca arkeolojik değil, aynı zamanda gastroarkeolojik bir boyut taşıdı. Doç. Dr. Tulga Albustanlıoğlu’nun verdiği seminerle başlayan gece, Roma dönemine ait yemeklerin özgün reçetelerle hazırlanmasıyla devam etti.

Novotel Gaziantep Executive Şefi Mutlu Durgun’un öncülüğünde hazırlanan menüde yer alan bazı yemekler şunlardı:

Panis Quadratus (Roma ekmeği)

Pullus Fusulis (sebzeli tavuk butları)

Dulcia Piperetta (ballı kek)

Libum (peynirli kek)

Globuli (irmikli, ballı tatlı)

Posca (lejyon içeceği)

Bu menü, Roma gastronomisinin temel unsurlarını yansıtırken, izleyicilere antik bir sofra deneyimi yaşattı.

Deneysel Arkeolojinin Yükselen Gücü

Etkinliğe aralarında Prof. Dr. Kutalmış Görkay, Prof. Dr. Atilla Engin, Prof. Dr. Tuba Büyükbeşe, Doç. Dr. Furkan Baltacı, Gaziantep Arkeoloji ve Restorasyon uzmanları, müze yetkilileri ve akademisyenlerin yer aldığı geniş bir davetli topluluğu katıldı.

Albustanlıoğlu, bu tür canlandırmaların arkeolojiyi daha anlaşılır ve yaşanır kıldığını, özellikle kültürel mirasın halkla buluşmasında etkili bir araç olduğunu belirtti. Kazıların ötesine geçen bu deneyim, arkeolojik verilerin sadece bilimsel değil, kültürel ve sanatsal alanlara da taşınabileceğini gösteriyor.

Kaynak : Tulga Albustanlıoğlu
Arkeolojikhaber