Konya’nın Çumra ilçesinde bulunan Türkmen Karahöyük’te geçen yıl başlatılan kazılar, Anadolu arkeolojisi açısından dikkat çekici bulgular sunuyor. 6 yıl süren yüzey araştırmalarının ardından resmi kazılara açılan höyükte, oyuncaklar, mühürler, zar, hayvan kemiğinden yapılmış kalem ve banyo küveti gibi sıra dışı objeler gün yüzüne çıkarıldı.

Konya’nın Çumra ilçesinde yer alan Türkmen Karahöyük’te geçen yıl başlatılan kazılar, Anadolu arkeolojisine dair ezberleri bozacak nitelikte bulgular ortaya çıkardı. Altı yıl süren yüzey araştırmalarının ardından Kültür ve Turizm Bakanlığı’nın izniyle başlayan kazılar, Bilkent Üniversitesi’nden Doç. Dr. Michele Rüzgar Massa ile Chicago Üniversitesi’nden Doç. Dr. James Osborne’un eş başkanlığında, Bilecik Şeyh Edebali Üniversitesi’nden Doç. Dr. Hüseyin Erpehlivan’ın koordinasyonunda yürütülüyor. Çalışmalara, Bilkent, Chicago, Oxford, New York ve Pavia Üniversiteleri’nin yanı sıra Ankara İngiliz Arkeoloji Enstitüsü ve Konya Büyükşehir Belediyesi destek veriyor. Kazıda 10 ülkeden gelen 120 araştırmacı görev alıyor.

Oyuncaklardan Kaleme: Gündelik Hayatın İzleri
Kazı alanında ortaya çıkan buluntular, Türkmen Karahöyük’ün yalnızca siyasi ve ticari değil, aynı zamanda kültürel bir merkez olduğunu gösteriyor. Doç. Dr. Massa, höyüğün MÖ 3000’den MS 50’ye kadar sürekli yerleşim gördüğünü ve Roma öncesi dönemin en büyük kentlerinden biri olduğunu belirtiyor. Massa’nın dikkat çektiği bulgular arasında 4 bin yıllık mühür, 2 bin yıllık hayvan kemiğinden yapılmış kalem, kilden zar, aşık kemikleri ve 3700 yıllık at figürlü oyuncaklar öne çıkıyor. Ayrıca parfüm şişeleri, ok uçları ve banyo küveti gibi gündelik yaşama dair unsurlar da höyüğün sosyal yaşamına ışık tutuyor.

Bu bulgular, höyüğün yalnızca elit kesimlerin değil, çocukların ve gündelik hayatın da arkeolojik kayıtlara yansıdığı bir merkez olduğunu kanıtlıyor. Oyuncaklar ve zar gibi nesneler, geçmiş toplumlarda eğlence ve boş zaman kültürüne dair değerli veriler sunuyor.

Mısır’dan Gelen Maymun ve Hititlerin Kayıp Başkenti İhtimali
Doç. Dr. James Osborne ise Türkmen Karahöyük’ün özellikle ticaret açısından stratejik bir merkez olduğuna dikkat çekiyor. Osborne, höyüğün Türkiye’nin en büyüklerinden biri olduğunu, MÖ 50’li yıllarda büyük bir yıkım yaşadığını ve ok uçlarıyla birlikte yanmış duvarların, şehre yönelik saldırının kanıtı olabileceğini ifade ediyor.
En şaşırtıcı bulgular arasında, 3700 yıl önce Mısır’dan Anadolu’ya diplomatik hediye olarak getirildiği düşünülen bir maymuna ait kalıntılar bulunuyor. Hitit metinlerinde, maymunların müzik eşliğinde dans etmeleri için eğitildiği ve diplomatik hediyeler olarak hükümdarlara sunulduğu bilgisi yer alıyor. Bu keşif, Hititler ile Mısır arasındaki ilişkilerin somut bir göstergesi olarak büyük önem taşıyor.

Ayrıca, höyükte fresklerle süslenmiş büyük odalara sahip bir zengin evi ortaya çıkarıldı. Kıbrıs’tan ithal edilmiş parfümler, Kafkasya’dan getirilen yeşim ve akik taşları ile Baltık bölgesinden ulaştırılmış kehribar, Türkmen Karahöyük’ün geniş bir ticaret ağına sahip olduğunu gösteriyor.

Tüm bu veriler, Türkmen Karahöyük’ün yalnızca bir yerleşim değil, Hititlerin kayıp başkenti olabilecek ölçüde önemli bir merkez olduğunu düşündürüyor. Bu nedenle bölgedeki kazılar, Anadolu’nun siyasi, ekonomik ve kültürel tarihi açısından eşsiz veriler sunmaya devam ediyor.

AA Abdullah Doğan