Nepotizm: Akraba kayırmacılığı

Kayırmacılığın akraba ve hısımlara özel bir türü olan nepotizm, Türkçede zaman zaman kayırmacılık ile eş anlamlı olarak kullanılsa da kayırmacı davranışların uygulanma sebebi bakımından daha dar anlamlıdır.

Nepotizm; akraba kayırmacılığı, öznel ve adil olmayan şekilde hısımlara yönelik ayrımcılık yapma eylemidir. Nepotizm, kamu örgütlerinde ve iş örgütlerinde iş verimi düşüklüğü ve hantallaşmaya yol açan modern çağ sorunlarındandır Türk Dil Kurumu sözlüğübde kavram "arkadaş veya akraba kayırma" şeklinde tanımlanmaktadır....

Geçmişi Rönesans dönemine kadar uzanan nepotizm, az gelişmiş ülkelerde daha çok görülen ve kamu tabanlı iş hayatında liyakat sistemini baltalayan bir yozlaşma biçimidir.

Kayırmacılık bütün birey ve gruplara yapılan ayrıcalıklar için kullanılan genel bir tabir iken, nepotizm sadece akrabalara yönelik kayırmacılık türüdür.

Akraba kayırmacılığı anlamına gelen nepotizmde örgütlere yapılan istihdamlarda, terfilerde ve ödüllendirmelerde aile üyelerinin ve akrabalarının eşitlik fazla ayrıcalıklı muamele görmesi söz konusudur.

Nepotizm kavramının Latince'de “Nepot” sözcüğünden türetilmiştir. İngilizcede "Nephew" (yeğen) sözcüğündeb türediğini iddia edenler de vardır. 

Türkçe Argo sözlüğünde  "iltimas, torpil, dayıcılık ve kohumbazlık" gibi tanımlar da nepotizm ile ilişkinlendirilmektedir. 

Nepotizm kavramı Rönesans öncesi Papa'ların, nitelikleri ve eğitim düzeyine göz önüne almadan yeğenleri için üst düzey kademelerde iş bulma çabalarına dayanmaktadır. Bu çabalar sonucunda kiliselerin etkinliği tartışmaya açık hale gelmiş ve Papa yeğeni olmayan kişiler üzerinde olumsuz etki yarattığı belirtilmiştir. Nepotizm kavramı Türkçede kayırmacılık olarak kullanılsa bile aslında kayırmacılıktan daha azını ifade etmektedir. Görülen kayırmacılıklarda tanıdık, eş-dost kayırmacılığı için daha çok “kronizm”, siyasal ve dinsel kayırmacılık için “patronaj” ve iktidara ve seçmen kesimlerine yönelik kayırmacılık için de klientalizm terimi kullanılmaktadır


Benzer Haberler & Reklamlar