Kastamonu’nun Daday ilçesine bağlı Kayı köyünde yer alan ve MÖ 1. yüzyıla tarihlendirilen Paflagonya dönemine ait tümülüs, mimari özellikleri ve korunmuş yapısıyla bölgenin en nitelikli mezar anıtlarından biri olarak öne çıkıyor. 2015–2017 yılları arasında gerçekleştirilen kurtarma kazılarıyla kaçak tahribattan arındırılan yapı, kültürel miras ve sürdürülebilir turizm açısından önemli bir potansiyel barındırıyor.

Paflagonya Bölgesinde Anıtsal Bir Mezar Yapısı
Kastamonu’nun Daday ilçesine yaklaşık 30 kilometre uzaklıkta bulunan Kayı köyü Kavakdibi mevkiindeki tümülüs, Paflagonya bölgesinin anıtsal mezar mimarisini temsil eden seçkin örneklerden biri olarak değerlendirilmektedir. Merkezinde dikdörtgen planlı bir mezar odası bulunan yapı, bu odayı çevreleyen ve devasa taş bloklardan oluşan dairesel bir düzenlemeye sahiptir. MÖ 1. yüzyılda inşa edildiği tahmin edilen tümülüs, 1998 yılında Ankara Kültür Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu tarafından 1. derece arkeolojik sit alanı olarak tescillenmiştir.

Kaçak Kazılar ve Kurtarma Çalışmaları
Tümülüs, 2015 yılı öncesinde yoğun kaçak kazılara maruz kalmış ve yapısal bütünlüğü ciddi biçimde zarar görmüştür. Bu tahribatın ardından Kastamonu Müze Müdürlüğü tarafından 2015–2017 yılları arasında kurtarma kazısı gerçekleştirilmiştir. Kazılar sırasında ağırlıkları 8,5 tona ulaşan büyük taş bloklar özgün konumlarına yeniden yerleştirilmiş, anıt mezarın mimari bütünlüğü büyük ölçüde korunmuştur. Yapılan düzenlemelerle birlikte tümülüs, kontrollü ziyaretlere uygun hale getirilmiştir.

Kültürel Miras ve Turizm Potansiyeli
Kayı köyü Muhtarı İbrahim Terzi, tümülüsün Paflagonya dönemine ait önemli bir mezarlık alanı olduğunu belirterek, yapının turizme kazandırılması yönündeki beklentileri dile getirmiştir. Doğa fotoğrafçısı Cebrail Keleş ise tümülüsün yaklaşık 2 bin 100 yıllık geçmişiyle bölgedeki gelişmiş uygarlık izlerini yansıttığını vurgulamıştır. Uzmanlara göre, anıtsal mezarın tanıtım faaliyetleriyle desteklenmesi, bölgenin kültürel görünürlüğünü artırarak arkeolojik mirasın korunmasıyla turizmin dengeli biçimde gelişmesine katkı sağlayacaktır.

Özgür Alantor aa