Koskarlı Mağarası, Karadeniz arkeolojisinde çığır açan bulgulara ev sahipliği yapıyor. 2022 yılında başlatılan kazılarda gün yüzüne çıkarılan 14 bin yıllık kolye uçları, çakmak taşı parçaları ve deri kazıyıcılar, bölgedeki insanlık tarihine dair ilk kapsamlı kanıtları oluşturuyor. Karadeniz Teknik Üniversitesi’nden Doç. Dr. Hülya Çalışkan Akgül başkanlığındaki ekip tarafından yürütülen çalışmalar, Epipaleolitik Dönem’e tarihlenen tabakaların keşfiyle bilim dünyasına yeni veriler kazandırıyor.

Epipaleolitik Döneme Açılan Kapı
Trabzon’un Düzköy ilçesinde bulunan Koskarlı Mağarası’nda sürdürülen kazılar, Anadolu’nun arkeolojik haritasında önemli bir boşluğu dolduruyor. Daha önce Epipaleolitik Dönem’e ait buluntular çoğunlukla Akdeniz ve Güneydoğu Anadolu bölgelerinde belgelenmişti. Karadeniz havzasında ise bu döneme işaret eden somut veriler bulunmuyordu. Oyma biçiminde işlenmiş kolye uçları ve çakmak taşından yapılan aletler, mağarada yaklaşık MÖ 12.500–12.250 yılları arasına tarihlenen tabakalardan çıkarıldı. Bu tarihleme, bölgedeki insan varlığının tahmin edilenden çok daha erken başladığını göstererek Karadeniz arkeolojisine yeni bir ufuk kazandırdı.

Bireysel Eşyalar ve Sembolizm
Kazı Başkanı Doç. Dr. Hülya Çalışkan Akgül’ün vurguladığı üzere, bulunan buluntular bireysel kullanım eşyalarının varlığını ortaya koyuyor. Hayvan dişinden yapılmış ve kök kısmına delik açılarak pendant biçiminde işlenmiş kolye ucu, sembolik ya da sosyal anlamlarıyla dikkat çekiyor. Bir diğer bulgu ise geyik boynuzundan yapılmış ikinci bir kolye ucu. Bu objeler, yalnızca gündelik yaşamın değil, aynı zamanda kimlik, aidiyet ve sembolizm gibi kavramların da izlerini taşıyor. Bulguların Trabzon Müzesi’nde sergilenmeye başlanması, hem bilim insanları hem de ziyaretçiler için heyecan verici bir sürecin kapılarını açıyor.

Karbon-14 ile Tarihlendirilen Katmanlar
Kazılarda ulaşılan tabakalardan alınan örnekler, Karbon-14 analizleri ile MÖ 12.500–12.250 yılları arasına tarihlendirildi. Bu sonuç, mağaranın yalnızca geçici bir barınak değil, aynı zamanda kültürel faaliyetlerin gerçekleştiği bir yaşam alanı olduğunu gösteriyor. Bulunan çakmak taşı parçaları ve deri kazıyıcılar, dönemin teknolojik seviyesine ışık tutarken; bireysel süs eşyaları ise toplulukların estetik anlayışı ve sosyal ilişkileri hakkında ipuçları veriyor. Böylelikle Koskarlı Mağarası, yalnızca Karadeniz için değil, Anadolu’nun genel tarih öncesi kronolojisi açısından da kritik bir dönüm noktası olarak öne çıkıyor.

Halkın ve Ziyaretçilerin Tepkisi
Trabzon Müzesi’nde sergilenen eserler, ziyaretçilerde büyük bir ilgi uyandırdı. Yerel halktan Betül Tarakçıoğlu, bölgede sık sık doğa yürüyüşleri yaptıklarını ve mağaralarda yaşam izleri olduğunu tahmin ettiklerini belirterek bulguları görmekten duyduğu heyecanı dile getirdi. Erzurum’dan gelen ziyaretçi Özlem Karagöz ise “14 bin yıllık bir tarihi geçmişi olan kolye ucunu görmek benim için inanılmaz bir deneyim oldu” sözleriyle düşüncelerini paylaştı. Bu tepkiler, arkeolojik kazıların yalnızca akademik çevreler için değil, toplumun farklı kesimleri için de kültürel bir değer taşıdığını ortaya koyuyor.

Sonuç
Koskarlı Mağarası kazıları, Karadeniz’in tarih öncesi dönemleri için eşsiz bir pencere açtı. Ortaya çıkarılan bulgular, Epipaleolitik Dönem’in Karadeniz havzasındaki ilk maddi kanıtları olarak bilim dünyasında önemli bir yere sahip. Bu keşif, Anadolu’nun kültürel çeşitliliğini ve tarihsel sürekliliğini anlamada kritik bir rol üstlenirken, bölgenin arkeolojik mirasının korunması ve tanıtılması açısından da yeni sorumluluklar doğuruyor.
 

AA Enes Sansar