İtalya'nın Lazio ilinde Marturanum Parkı içindeki San Giuliano bölgesinde keşfedilen 2.600 yıllık mühürlü Etrüsk mezar odası, bugüne kadar zarar görmemiş nadir örneklerden biri. Dört bireyin kalıntılarına ev sahipliği yapan oda, yüz adet aşkın çanak çömlek, silah ve takıyla birlikte olağanüstü bir korunmuşluk sergiliyor. Bu keşif, Etrüsk cenaze ritüellerini anlamada çığır açıcı veriler sunuyor.

Orta İtalya'nın kalbinde, Roma'nın yaklaşık 70 kilometre kuzeybatısındaki San Giuliano Platosu’nda yürütülen arkeolojik çalışmalar, Etrüsk uygarlığına dair bugüne dek ortaya çıkarılan en etkileyici bulgulardan birine sahne oldu. Baylor Üniversitesi’nin yürüttüğü San Giuliano Arkeolojik Araştırma Projesi (SGARP) kapsamında, 2.600 yıl öncesine tarihlenen ve olağanüstü biçimde korunmuş bir Etrüsk oda mezarı keşfedildi.

Keşfi yöneten arkeolog Dr. Davide Zori’ye göre, bu mühürlü mezar odası yalnızca arkeoloji dünyası için değil, aynı zamanda Etrüsklerin inanç sistemi ve cenaze ritüelleri hakkında yeni kapılar açacak nitelikte. “Bu tamamen kapalı mezar odası, Etrüsk arkeolojisi için son derece nadir bir buluntu. Orta İtalya’nın iç kesimlerinde daha önce bu kadar sağlam korunmuş bir mezar modern bilimsel yöntemlerle incelenmemişti,” diyor Zori.

100’den Fazla Mezar Objesi ve Dört Kişilik Bir Hikâye

Mezarın içinde dört bireyin kalıntıları, oyulmuş taş yataklara uzanmış şekilde bulundu. Onlara eşlik eden 100’ün üzerinde nesne arasında dikkat çekenler şunlar: seramik vazolar, bronz süs eşyaları, demir silahlar ve nadiren günümüze ulaşan gümüş saç makaraları. Yapılan ilk analizler, mezardaki bireylerin muhtemelen iki çift olduğunu düşündürüyor. Ancak bu varsayım, devam eden antropolojik, izotopik ve genetik analizlerle doğrulanmayı bekliyor.

Özellikle saç makaralarının mezardaki kadın bireylere ait olduğu düşünülüyor ve bu bulgular, Etrüsk toplumunun cinsiyet rolleri ve günlük yaşam kültürü hakkında önemli ipuçları verebilir.

SGARP, yalnızca arkeologlardan oluşan bir ekip değil; tarihçiler, sanat tarihçileri, jeologlar ve antropologlardan meydana gelen disiplinlerarası bir araştırma topluluğu. Proje, Baylor Üniversitesi’nin yanı sıra Roma’daki Virgil Akademisi, İtalya Kültür Bakanlığı ve Barbarano Romano kasabası ile iş birliği içinde yürütülüyor.

2016 yılında başlayan proje, bugüne kadar San Giuliano nekropolünde 600’den fazla mezar tespit etti. Ancak bu yeni keşif, daha önce defalarca yağmalanmış mezarlardan farklı olarak, tümüyle mühürlü ve bozulmamış olması sayesinde bilimsel açıdan çığır açıcı nitelik taşıyor.

Dr. Jamie Aprile, “Sürdürülebilir araştırmalarımızın bu noktaya ulaşması, disiplinlerarası metodolojinin başarısını kanıtlıyor. Bu keşif, Etrüsk kültürüne dair akademik tartışmaları yeniden şekillendirme potansiyeline sahip,” diyerek bulgunun önemini vurguladı.

Eğitimde Arkeoloji: Öğrenciler Gerçek Kazılarda

Baylor Üniversitesi’nin yurtdışı eğitim programı kapsamında, pek çok lisans öğrencisi SGARP'a doğrudan katılıyor. “İtalya’da Araştırmalarda Arkeoloji” başlıklı program, öğrencilere stratigrafik kazı teknikleri, eser dokümantasyonu, çanak çömlek temizliği gibi uygulamalı koruma yöntemlerini yerinde öğrenme fırsatı sunuyor.

Antropoloji bölümü son sınıf öğrencisi Kendall Peterson, “Yağmalanmamış bir mezarı ortaya çıkaran bir projede yer almak gerçeküstü bir deneyimdi. Sadece arkeolojik değil, kültürel olarak da son derece derin anlamlar taşıyor,” diyerek, hem akademik hem duygusal boyutun altını çizdi.

İtalyan Kültürel Mirasının Kalbine Yolculuk

Projenin bir diğer önemli yönü ise yerel halkla kurulan güçlü ilişkiler. Dr. Jerolyn E. Morrison’ın yönettiği laboratuvarda, Barbarano Romano’dan gelen konuklar mezardan çıkan vazoları inceleme fırsatı buluyor. Morrison, “İnsanları laboratuvara davet etmek, bu eserlerin sadece geçmişe değil, bugüne de ait olduğunu herkese hatırlatıyor,” diyor.

SGARP ekibi, yalnızca akademik yayınlara katkı sağlamakla kalmıyor, aynı zamanda yerel halkın kendi kültürel mirasını yeniden keşfetmesine de olanak tanıyor. Bu yönüyle proje, kültürel sürdürülebilirliğin bir örneği olarak da değerlendiriliyor.

Baylor Üniversitesi Onur Koleji Dekanı Douglas Henry, kazı alanını ziyaretinde “Bu tür bir keşfin ne kadar nadir olduğunu sahada görmek, akademik liderliğin yalnızca kitaplardan ibaret olmadığını bize hatırlattı. Öğrencilerimize sunulan bu deneyim, hayatlarını ve kariyerlerini şekillendirecek türden,” sözleriyle projeye olan hayranlığını ifade etti.

Dr. Zori ise süreci şöyle özetliyor: “Büyük keşifler dramatik anlardan değil; sabır, bilimsel dikkat ve ekip çalışmasından doğar.” Onun bu yaklaşımı, SGARP’ı bir kazı projesinin ötesine taşıyarak hem bilimsel hem de eğitsel anlamda örnek bir girişime dönüştürüyor.

SGARP Nedir?

San Giuliano Arkeolojik Araştırma Projesi (SGARP), Lazio ilinde, Marturanum Parkı içindeki San Giuliano bölgesinde yer almaktadır. Baylor Üniversitesi liderliğinde yürütülen bu saha okulu, Roma öncesi Etrüsk döneminden Orta Çağ’a uzanan yerleşim değişimlerini belgelemeyi amaçlamaktadır. Proje, Roma’daki Virgil Akademisi, İtalyan Soprintendenza ve Barbarano Romano Belediyesi ile tam ortaklık içinde sürdürülmektedir.

Kazıdan elde edilen veriler, Etrüsklerin ölü gömme ritüelleri, toplumsal yapıları ve estetik anlayışları hakkında henüz bilinmeyen detayları ortaya koyabilir. Önümüzdeki yıllarda bu oda mezardan elde edilecek genetik, izotopik ve mikroskobik verilerin, Etrüsklerin Akdeniz içindeki kültürel bağlarını ve göç yollarını da aydınlatması bekleniyor.

Kaynak: https://www.baylor.edu/