Hadrianopolis Antik Kenti’nde 2025 yılı kazılarında ortaya çıkarılan ve M.S. 4. yüzyıla tarihlenen kabul salonu, mozaik zemin düzenlemeleri, özgün motifleri ve saray kompleksiyle ilişkisi sayesinde Anadolu arkeolojisi için çığır açıcı bir keşif olarak değerlendiriliyor. Benzersiz tavus kuşu sahneleri, geometrik düzenlemeler ve literatüre yeni giren motiflerle öne çıkan buluntu, kentin tarihsel önemini yeniden gündeme taşıyor.

Kazı Çalışmalarının Çerçevesi ve Yeni Bulgular
Karabük’ün Eskipazar ilçesinde yer alan Hadrianopolis Antik Kenti’nde yürütülen 2025 yılı kazı çalışmaları, önemli bir yapısal keşfe sahne oldu. Geç Kalkolitik, Roma ve Erken Bizans dönemlerinde kesintisiz yerleşim gördüğü bilinen antik kentte, Karabük Üniversitesi Arkeoloji Bölümü’nden Doç. Dr. Ersin Çelikbaş başkanlığında gerçekleştirilen kazılarda, iç kalenin hemen önünde konumlanan geniş bir mekânın mozaik zeminli bir kabul salonu olduğu tespit edildi. Bu keşif, antik kentte saray niteliği taşıyan bir yapılar topluluğunun varlığına işaret ederek bölgenin sosyal ve idari tarihine dair yeni değerlendirmeler yapılmasını sağlıyor.

Mimari Düzenleme ve Mozaik Programının Özellikleri
Yapının zeminini kaplayan mozaikler, hem stilistik özellikleri hem de kullanılan malzeme ve işçilik açısından M.S. 4. yüzyıla tarihleniyor. Kazı ekibi, mozaiklerin korunma durumunun oldukça iyi olduğunu ve yaklaşık yüzde 80’inin günümüze ulaşabildiğini belirtiyor. Salonda geometrik motiflerin hâkim olduğu geniş bir kompozisyon bulunurken, merkezde antitetik yerleştirilmiş iki tavus kuşunun su kabından su içerken betimlendiği sahne dikkat çekiyor. Bu tür ikonografik düzenlemeler, dönemin statü göstergesi kabul edilen ziyafet, kabul ve temsil mekânlarında sıklıkla tercih edilen sembolik anlatımlarla ilişkili görülüyor.

Doç. Dr. Ersin Çelikbaş

Mozaiklerde dalgalı kurdele motifleri, 8 kollu yıldız düzenlemeleri, Süleyman düğümü örnekleri ve halı kompozisyonlarını andıran bir süsleme anlayışı yer alıyor. Araştırma ekibi tarafından literatürde bulunmayan en az bir özgün motifin tespit edilmiş olması, Hadrianopolis mozaik repertuvarının Anadolu arkeolojisine önemli bir katkı sunacağını gösteriyor.

Figüratif Unsurlar ve İkonografik Değerlendirme
Salonda yer alan insan figürünün büyük kısmı tahrip olmuş olsa da kazı ekibi figürün mitolojik, sembolik ya da dini bir anlatı içerip içermediğine yönelik çalışmalarını sürdürüyor. Mevcut izler, figürün mozaik programı içinde merkezi bir konuma sahip olabileceğini düşündürüyor. Hadrianopolis mozaiklerinin hem ikonografik çeşitliliği hem de kompozisyon düzeni açısından Anadolu’daki diğer 4. yüzyıl örnekleriyle karşılaştırıldığında ayırt edici özellikler taşıdığı belirtiliyor.

Araştırmacılar, kabul salonunun yapısal konumu, mimari bütünlüğü ve mozaik programının niteliği itibarıyla antik kentte önemli bir idari veya törensel işlevi yerine getiren saray bölümüne ait olmasının güçlü bir olasılık olduğunu vurguluyor.

Turizm Potansiyeli ve Koruma Çalışmaları
Kazı çalışmalarının 2025 ayağının tamamlanmasının ardından, mozaiklerin geçici koruma altına alınacağı ve yıl sonuna kadar ziyaretçilere açılmasının planlandığı açıklandı. Eskipazar Belediye Başkanı Serkan Cıva, antik kente yönelik turistik ilginin her geçen gün arttığını, ören yeri statüsünün ardından yeni karşılama merkezi, kafeterya ve restoran çalışmalarının da sürdüğünü dile getirdi.

Serkan Civa

Bu yeni keşfin Hadrianopolis’i ulusal ve uluslararası arkeoloji gündeminde üst sıralara taşıması bekleniyor. AR-GE, koruma ve tanıtım projeleriyle desteklenen çalışmalar, bölgenin kültürel mirasının daha geniş kitlelere ulaşmasını hedefliyor.

Orhan Kuzu aa