Fas’ta geleneksel el sanatlarının korunması ve genç kuşaklara aktarılması amacıyla başlatılan “Zanaat Hazineleri” programı üçüncü aşamasına girdi. Kral 6. Muhammed’in himayesinde, UNESCO işbirliğiyle yürütülen program kapsamında 15 yeni usta “zanaat hazinesi” seçildi. Proje, sosyal entegrasyonu güçlendirmek için hapishaneleri de kapsayarak kültürel mirasın sürdürülebilirliğine yeni bir boyut kazandırıyor.

Kültürel Mirası Yaşatma Projesi
Fas’ta, “Atalardan Torunlara: Kimliği Korumakta Gençliğin Rolü” temasıyla yürütülen Zanaat Hazineleri programı, ülkenin kültürel mirasını gelecek nesillere aktarmayı hedefliyor. Kral 6. Muhammed’in himayesinde yürütülen proje, Fas Geleneksel El Sanatları, Sosyal ve Dayanışma Ekonomisi Devlet Sekreterliği ile UNESCO işbirliğiyle yürütülüyor.

Program, kaybolma tehlikesi altındaki geleneksel zanaatların belgelenmesi, tanıtılması ve genç ustalar aracılığıyla yeniden canlandırılmasını amaçlıyor. 2023 ve 2024 yıllarındaki ilk iki aşamada, 17 usta zanaatkâr “Fas’ın Zanaat Hazineleri” listesine dahil edilmiş ve bu ustalar 157 gence dokuz aylık uygulamalı eğitim vermişti. Üçüncü aşamada 15 yeni usta seçilirken, 2025 yılı boyunca 150 genç farklı el sanatları dallarında eğitim alacak. Böylece üç yılda eğitilen toplam genç sayısı 307’ye ulaşacak.

Zanaat ve Sosyal Entegrasyonun Yeni Boyutu
Programın bu yılki en dikkat çekici yeniliği, hapishanelerde yürütülecek eğitimlerin dahil edilmesi oldu. Devlet Sekreteri Hasan Saadi, açılış konuşmasında el sanatları sektörünün Fas ekonomisinde 2,7 milyon kişiye istihdam sağladığını belirterek, programın hem ekonomik hem de kültürel sürdürülebilirlik açısından stratejik bir adım olduğunu vurguladı.

Saadi, UNESCO ve Cezaevleri Genel Müdürlüğü ile yapılan işbirliği sayesinde 6 deneyimli mahkûm zanaatkârın 90 genç hükümlüye Tetvan çinisi, işlemeli eyer yapımı, deri işlemeciliği, Sela nakışı ve güneyin bitkisel el sanatları gibi alanlarda eğitim vereceğini aktardı. Bu adım, zanaat geleneğini sosyal rehabilitasyon politikalarıyla birleştirerek kültürel mirasın toplumun her kesimine yayılmasını hedefliyor.

Program ayrıca ülkenin güney bölgelerine yaygınlaştırılarak yerel kalkınmayı destekliyor. Devlet Sekreterliği’nin imzaladığı yeni bölgesel anlaşmalar, hem zanaatkâr topluluklarının güçlendirilmesine hem de kırsal bölgelerde sürdürülebilir ekonomik modellerin gelişimine katkı sağlıyor.

UNESCO İşbirliği 2031’e Uzatıldı
UNESCO Mağrip Bölge Ofisi Direktörü Şerif Ahmimed, programın başarısının, toplulukların “yaşayan kültürel mirasın korunmasında” oynadığı rolü yeniden hatırlattığını ifade etti. Ahmimed, şimdiye kadar 32 ustanın “zanaat hazinesi” olarak tanınmasının, onların geleneksel bilgi aktarımındaki önemini ve kültür temelli ekonomik kalkınmadaki katkılarını onurlandırdığını belirtti.

Programın başarısına dayanarak, Devlet Sekreterliği ile UNESCO arasındaki mevcut işbirliği anlaşması 2031 yılına kadar uzatıldı. Rabat’taki açılış töreninde, geçmiş yıllarda koruma altına alınan el sanatlarının sergisi düzenlenirken, “zanaat hazinesi” unvanı taşıyan 32 usta bir araya gelerek deneyimlerini paylaştı.

Katılımcılar, dokuz ay sürecek yeni eğitimlerle geleneksel bilgi ve teknikleri genç nesillere aktarmaya devam edecek. Böylece Zanaat Hazineleri programı, Fas’ın kimliğini, yaratıcılığını ve dayanışma kültürünü merkezine alan ulusal bir miras politikası olarak konumlanıyor.

Enes Yıldırım aa