UNESCO'nun Paris merkezinde düzenlenen “Cengiz Aytmatov ve UNESCO: Dünyayı Birleştiren Ortak Miras” başlıklı konferans, Türk dünyasının evrensel yazarlarından Cengiz Aytmatov'un kültürel mirasını çok uluslu bir katılımla yeniden değerlendirdi. Kırgızistan’ın ev sahipliğinde TÜRKSOY iş birliğiyle gerçekleşen etkinlikte, Aytmatov’un insanlık, barış, hafıza ve kimlik temaları etrafında örülen eserleriyle dünya edebiyatına katkıları ele alındı.

Edebiyattan Evrensele: Aytmatov’un İzinde Ortak Miras

UNESCO’nun Paris merkezinde düzenlenen konferans, Cengiz Aytmatov’un edebi ve düşünsel mirasını uluslararası ölçekte bir kez daha gündeme taşıdı. Kırgızistan’ın UNESCO Daimi Temsilciliği ile TÜRKSOY’un ortaklaşa düzenlediği etkinlikte, Kırgız yazarın yaşamı ve fikir dünyası çok yönlü olarak değerlendirildi.

Kırgızistan UNESCO Daimi Temsilcisi Büyükelçi Sadyk Sher-Niyaz, açılış konuşmasında Aytmatov’un eserlerinin sadece Kırgız halkı için değil, tüm insanlık için değer taşıdığını vurguladı. Aytmatov’un eserlerinde sıkça yer verdiği “anne”, “çalışan insan” ve “doğa” imgelerinin, evrensel bir dil oluşturduğuna dikkat çekerek, “Bu karmaşık dönemde tüm insanlığa yol gösterdiğini düşünüyorum,” dedi.

Türkiye'nin UNESCO Daimi Temsilcisi Büyükelçi Gülnur Aybet ise Aytmatov’u “20. yüzyılın en büyük seslerinden biri” olarak niteleyerek, yazarın 170 dile çevrilen eserlerinin kültürel sınırları aşan bir etki yarattığını ifade etti. Aybet, Aytmatov’un edebi üretimini, “insanlık sorunlarına evrensel yanıtlar arayan bir vicdan” olarak tanımladı.

Mankurt Metaforu ve Kültürel Hafıza Uyarısı

Konferansta konuşan TÜRKSOY Genel Sekreteri Sultan Raev, Aytmatov’un eserlerinin yalnızca bireysel hikâyeler değil, toplumsal hafıza ve kimlik açısından da önemli uyarılar içerdiğini vurguladı. Özellikle yazarın "mankurt" metaforu üzerinden, kültürel hafızasını kaybeden toplumların karşı karşıya kaldığı tehditlerin altını çizdi. Raev, “Mankurt, yalnızca bir edebi figür değil; geçmişiyle bağını koparan toplumlara yönelik güçlü bir uyarıdır,” ifadelerini kullandı.

Aytmatov’un doğa-insan-toplum üçgeninde kurduğu felsefi yaklaşımın, bugün giderek mekanikleşen modern bireyin karşılaştığı varoluşsal sorunlara da ışık tuttuğu dile getirildi. Raev, ayrıca TÜRKSOY’un kuruluş amacının da Aytmatov’un eserlerinde öne çıkan kültürel birliktelik ve kimlik temasıyla örtüştüğünü belirtti.

Samsun Milletvekili İlyas Topsakal da Aytmatov’un yalnızca bir yazar değil, “geleceğe ışık tutan bir bilge” olduğunu belirterek, yazarın kaleminin Türk halklarının ortak hafızasını temsil ettiğini söyledi.

UNESCO Sahnesinde Kültürel Diplomasi ve Çok Uluslu Katılım

Etkinliğe Kırgızistan, Türkiye, Azerbaycan, Kazakistan, Tacikistan, Türkmenistan ve Özbekistan’ın UNESCO Daimi Temsilcileri ile çok sayıda davetli katıldı. Aytmatov’un oğlu Eldar Aytmatov, babasının eserlerinin barış, savaş, iyilik ve hayatın anlamı gibi evrensel temaları ele aldığını hatırlatarak, UNESCO’nun kültürler arası birlik görevini Aytmatov’un edebiyatla gerçekleştirdiğini ifade etti.

Eldar Aytmatov, “Babamın eserleri, bugün yaşadığımız karmaşık dünyada bir kez daha anlam kazanıyor,” dedi.

Konferans sonunda Aytmatov’un hayatına dair bir belgesel gösterimi gerçekleştirildi. Gösterim, izleyicilere hem nostaljik hem de ilham verici anlar yaşattı.