Türkiye'de sinemanın okullaşmasında öncü rol oynayan, hukukçu, yazar ve çevirmen...

Türkiye'de sinemanın okullaşmasında öncü rol oynayan, hukukçu, yazar ve çevirmen Onaran, Manisa'nın Kula ilçesinde 1924'te dünyaya geldi.

İlk ve orta öğrenimini İzmir'de tamamlayan yazar, çocukluğundan itibaren müzikle ilgilendi ve çeşitli enstrümanlar çaldı. İzmir Erkek Lisesi'nde okuyan Onaran, söylediği ve çaldığı şarkı sözlerini anlayabilme isteğiyle yabancı dile ağırlık verdi ve Almanca, Fransızca, İngilizce ile İtalyancayı iyi derecede öğrendi.

Halı kilim tamirciliği yapan bir baba ile halı tüccarının kızı bir annenin çocuğu olan Prof. Dr. Alim Şerif Onaran, Ankara Siyasal Bilgiler Okulu'nda hukuk eğitimi aldı.

- Emniyet teşkilatının birçok bölümünde üst düzey görev yaptı

Onaran, 1946'da üniversiteden mezun olduktan sonra Manisa'da maiyet memurluğu, Ağrı ve Giresun'da kaymakamlık görevlerinin ardından 1953'te İstanbul Emniyet 1. Şube Müdürü oldu. 1955'te Ankara Polis Enstitüsü Müdür Yardımcılığına getirilen Onaran, 1956'da Emniyet Genel Müdürlüğü 9. Şube Müdürlüğüne atandı.

27 Mayıs 1960 ihtilalinden sonra Emniyet Genel Müdürlüğü Siyasi Daire Başkanlığına getirilen Onaran, 1961'de İçişleri Bakanlığı Tetkik Kurulu üyeliğine getirildi. 1953–1963 yılları arasında İstanbul ve Ankara şehirlerinin polis teşkilatına bağlı olarak çalışan ve emniyet teşkilatında birden fazla görevde bulunan Onaran, aynı zamanda sansür kurulu içerisinde de yer aldı.

Alim Şerif Onaran, 1966'da "Sinematografik Hürriyet" teziyle doktor unvanını kazandı. Doçentliğini "Muhsin Ertuğrul Sineması" adlı teziyle sinema tarihi alanında 1973'te veren Onaran, 1978 senesinde bitirdiği "Lütfi Ömer Akad'ın Sineması" adlı eseriyle de profesör unvanını almaya hak kazandı. Onaran'ın bu tezleri daha sonra kitaplaştırıldı.

Ankara Üniversitesi Basın Yayın Yüksek Okulu'nda da görev yapan ve ardından Ege Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesi'nde Sahne ve Görüntü Sanatları Bölümü Kurucu Başkanlığını üstlenen Onaran, 1976-1981 yılları arasında "Sinema Tarihi" dersleri verdi. Usta yazarın, bu ders notları da daha sonra kitap haline getirildi.

- Türk sineması adına birçok çalışmaya imza attı

Prof. Dr. Alim Şerif Onaran, 1970'lerde ayrıca İstanbul Radyosu'nda "Türk Sineması Konuşuyor" adlı haftalık bir kültür programı hazırladı. Program içerikleri, 1980'lerde düzenlenerek kitap olarak "Türk Sineması" başlığıyla iki cilt halinde yayımlandı.

Marmara Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesi Sinema-TV Bölümü'ne 1983'te misafir öğretim üyesi olarak davet edilen Onaran, daha sonra kadrolu profesör olarak burada kaldı. Aynı zamanda İstanbul Üniversitesi ve Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi'nde de sinema kuramları, kamuoyu ve kitle kültürleri konusunda dersler verdi.

Onaran, 1988 yılında emekli olmasına rağmen Marmara Üniversitesi'nde sözleşmeli olarak öğretim üyeliği görevini sürdürdü ve "Sinema Sanatı ve Tarihi", "Sinema Eleştirisi", "Sanat ve Sansür", "Kamuoyu ve Kitle Kültürü" dersleri vermeye devam etti.

Vefatından kısa bir süre önce beş bin kitaplık kişisel kütüphanesini Dokuz Eylül Üniversitesi'ne bağışlayan Prof. Dr. Onaran, İzmir Film Festivali tarafından "Yaşam Boyu Onur Ödülü" ödülüne layık görüldü.

Onaran, 70 yaşından sonra büyük bir özveri ve yoğun bir çalışma ile "Binbir Gece Masalları"nın çevirisini yaptı. Uzun yıllardır tamamı çevrilmeyi bekleyen bu eser de onun sayesinde Türk okurlarla buluştu.

Daha çok sinema alanındaki çalışmalarıyla tanınan Alim Şerif Onaran, "Ölüm kaçınılmaz bir şey. Ama insan hayatında değer yarattıktan sonra ölürse, o ölmüş sayılmaz. Eserleriyle yaşar, her zaman anılır." ifadelerinin ardından 76 yaşındayken 11 Ağustos 2000'de İstanbul'da hayatını kaybetti.

"Gözlerimiz kusursuz olsaydı, sinema olmazdı." sözünün sahibi Onaran'ın hayatı boyunca imza attığı telif eserleri ise şöyle:

"Sinematografik Hürriyet", "Lütfi Ömer Akad", "Muhsin Ertuğrul'un Sineması", "Kamuoyu El Kitabı", "Sinemaya Giriş", "Sessiz Sinema Tarihi", "Türk Sineması" (2 Cilt), (Çeviri) "İspanyol Havası "(William S. Maugham'dan öyküler), "Binbir Gece Masalları" (Mardrus'un Fransızca çevirisinden, 16 Kitap)

AA Aişe Hümeyra Bulovalı