Salt ile Fransız Anadolu Araştırmaları Enstitüsü (IFEA) işbirliğiyle Osmanlı İmparatorluğu ve Türkiye tarihine ışık tutan 41 nadir yayın ve 7 harita, dijital ortamda erişime açıldı. Fransa Milli Kütüphanesi’nin Bibliotheques d’Orient projesi kapsamında yürütülen bu girişim, disiplinler arası araştırmaları desteklerken, kültürel mirasın korunması ve paylaşımını hedefliyor. Dijitalleştirilen belgeler, Gallica altyapısıyla hem araştırmacılara hem kamuya açık şekilde sunuluyor.

Nadir Kaynaklar Dijital Ortama Taşındı

Salt ile Fransız Anadolu Araştırmaları Enstitüsü’nün (IFEA) ortaklığıyla Osmanlı İmparatorluğu ve Türkiye Cumhuriyeti’ne dair nadir belgeleri içeren yeni bir dijital arşiv araştırmacıların hizmetine sunuldu. Bu proje, Fransa Milli Kütüphanesi’nin (BnF) Bibliotheques d’Orient (Doğu Kütüphaneleri) girişimi kapsamında gerçekleştirildi.

Erişime açılan içerikler arasında 41 adet nadir yayın ve 7 harita yer alıyor. Bu materyaller, araştırmacı Murat Tülek ile IFEA’nın eski müdürü olan akademisyen Jean-François Pérouse tarafından kataloglanarak dijital ortama aktarıldı. Belgeler, Salt Araştırma Kent, Toplum ve Ekonomi Arşivi'ndeki IFEA Arşivi’ne ve diğer ilgili koleksiyonlara entegre edildi.

Dijitalleştirilen belgeler, özellikle Düyun-ı Umumiye İdaresi’nin 1902-1903 tarihli raporları, 1883-1954 yılları arasında basılmış kent ve müze rehberleri, seyahatnameler ve çok dilli yayınlar gibi geniş bir yelpazeye sahip. Osmanlı Türkçesi, Fransızca, Almanca, İngilizce, Arapça ve Türkçe dillerindeki bu kaynaklar, dönemsel bilgi üretimini ve kültürel aktarımı yansıtıyor.

Gallica Altyapısıyla Geniş Erişim

Bibliotheques d’Orient platformu, Fransa Milli Kütüphanesi’nin Gallica dijital kütüphane altyapısı kullanılarak 2017 yılında kullanıma açılmıştı. Bu altyapı sayesinde belgeler yüksek çözünürlüklü formatta kullanıcılarla buluşuyor. Proje, özellikle Doğu Akdeniz coğrafyasına ait tarihsel ve kültürel belgelerin korunmasını, dijitalleştirilmesini ve geniş kitlelere ulaştırılmasını hedefliyor.

Bu belgelerin dijital ortama taşınması yalnızca arşivciliği değil, açık erişim politikalarının gelişmesini de destekliyor. Araştırmacıların mekâna bağlı olmaksızın bu kaynaklara ulaşabilmesi, akademik üretim süreçlerinde eşitsizliklerin azalmasına katkı sağlıyor.

Gallica'nın entegre arama motorları, yüksek kaliteli görseller ve meta veriler ile araştırmacılar, belgelerin dilsel, mekânsal ve kronolojik bağlamlarını kolayca analiz edebiliyor.

Disiplinler Arası Diyaloğu Teşvik Eden Bir Ortaklık

IFEA ve Salt’ın bu stratejik işbirliği, yalnızca belge paylaşımı değil, aynı zamanda disiplinler arası akademik etkileşimi de teşvik ediyor. Arkeoloji, şehircilik, tarih, sosyoloji ve siyaset bilimi gibi alanlarda çalışan araştırmacılar, bu belgeler üzerinden ortak referanslarla hareket edebiliyor.

IFEA, Türkiye’de Fransız bilimsel mirasını temsil eden köklü bir araştırma kurumu olarak, özellikle Anadolu coğrafyasına dair kentleşme, siyasi yapı, toplumsal dönüşüm ve ekonomik ilişkiler gibi konularda önemli veri üretim süreçlerine katkı sağlıyor. Salt ise modern ve çağdaş arşivleme pratikleriyle araştırma alanlarını çoğaltıyor.

Bu dijitalleştirme hamlesi, sadece arşivcilik açısından değil; aynı zamanda bellek politikaları, kültürel mirasın demokratikleşmesi ve açık veri ekosisteminin gelişimi açısından da büyük önem taşıyor.

Aişe Hümeyra Akgün - aa