Türkiye’nin deniz ekosistemlerinde yıllardır yürütülen bilimsel çalışmalar sonucunda toplanan dev kaşalot, uzun balina ve Akdeniz foku iskeletleri, İstanbul Akvaryum’da ziyarete açıldı. TÜDAV’ın 30 yıla yaklaşan birikimiyle oluşturulan bu özel koleksiyon, Türkiye denizlerinde karaya vuran deniz memelilerinin korunmasına ve ölüm nedenlerinin anlaşılmasına ışık tutuyor.

Denizlerin Sessiz Tanıkları: Bilimsel Bir Koleksiyonun Hikayesi

Türkiye Deniz Araştırmaları Vakfı (TÜDAV) tarafından 30 yıla yakın süredir Türkiye kıyılarında karaya vuran deniz memelilerinin izinde sürdürülen çalışmalar, “Okyanusun Devleri” başlıklı sergiyle somut bir forma kavuştu. İstanbul Akvaryum ve TÜDAV işbirliğiyle açılan sergi, Türkiye denizlerinde bulunan ve titizlikle korunan dev kaşalot, uzun balina ve Akdeniz foku iskeletlerini ilk kez kamuoyuyla buluşturuyor.

TÜDAV Başkanı Prof. Dr. Bayram Öztürk, serginin sadece iskeletlerden oluşan bir vitrin olmadığını vurgulayarak, “Bu koleksiyon, Türkiye’nin deniz biyolojisi hafızasıdır,” dedi. Sergide yer alan örneklerin her biri, ölüm nedenleri araştırılarak bilimsel birer veriye dönüştürülmüş durumda.

Her Kemik Bir Bilgi Taşıyor: Türkiye’nin Tek Deniz Memelileri Arşivi

TÜDAV, Türkiye'de deniz memelilerinin ölüm sonrası incelendiği ve iskeletlerinin arşivlendiği tek sivil toplum kuruluşu olma özelliğini taşıyor. Kendi araştırma gemisi ve laboratuvarına sahip vakıf, deniz canlılarının ölüm nedenlerini araştırıyor, otopsiler gerçekleştiriyor ve bilimsel yöntemlerle elde edilen verileri kamuya sunuyor.

Prof. Dr. Öztürk, kaşalot iskeletinin 2020’de Kumluca kıyılarına vurduğunu, uzun balinanın 2002’de Adana Yumurtalık’tan getirildiğini, Akdeniz fokunun ise Çeşme sahillerinde bulunduğunu belirtiyor. Bu canlıların iskeletleri, yüzlerce parçadan oluşan kompleks yapılarıyla aylar süren titiz bir çalışmayla İstanbul’a taşınarak sergilenecek hale getirildi.

Eğitim İçin Yaşayan Bir Müze

İstanbul Akvaryum Genel Müdürü Dilek Çapanoğlu, “Okyanusun Devleri” sergisinin yalnızca görsel değil, aynı zamanda eğitimsel bir içerik taşıdığını vurgulayarak şunları söyledi:
“Amacımız, deniz canlılarının büyüklüğüyle değil, kırılganlığıyla da tanışmak. Plastik atıklar, hayalet ağlar, çevre kirliliği gibi tehditler deniz yaşamını yok ediyor. Bu sergiyle ziyaretçilerin farkındalığını artırmak istiyoruz.”

Sergi, özellikle çocuklar ve okul grupları için önemli bir öğrenme alanı sunuyor. Dr. Ayaka Amaha Öztürk’ün bilim danışmanlığında kurgulanan sergi, Türkiye’nin deniz canlıları mirasını geleceğe aktarma misyonu taşıyor.

Bilim, Sanat ve Koruma Arasında Bir Köprü

“Okyanusun Devleri”, Türkiye’de bugüne kadar yapılmış en kapsamlı deniz memelileri koleksiyonunu temsil ediyor. Küresel iklim değişikliği, habitat kaybı ve deniz kirliliği gibi tehditlerin giderek arttığı günümüzde bu sergi, bilimsel bilginin toplumla buluştuğu bir kesişim noktası olma niteliği taşıyor.

TÜDAV’ın, sadece bilim üretmekle kalmayıp aynı zamanda bu bilgiyi toplumla paylaşma misyonunu taşıması, sergiyi yalnızca bir sergiden öteye taşıyor: Bir çevre bilinci manifestosuna.

Aişe Hümeyra Akgün - aa