Max Planck Evrimsel Antropoloji Enstitüsü liderliğindeki uluslararası bir araştırma ekibi, memeli ve kuş türleri üzerinde erkek ve dişi bireyler arasındaki yaşam süresi farkını araştırdı. Bulgular, cinsiyetler arası yaşlanma farkının sadece modern yaşam koşullarıyla değil, aynı zamanda "genetik, çiftleşme stratejileri ve ebeveynlik roller"ile de derinden ilişkili olduğunu gösteriyor. İşte kadınların erkeklerden uzun yaşamasının genetik nedenleri:

Max Planck Evrimsel Antropoloji Enstitüsü'nden bilim insanlarının dünya çapında 15 işbirlikçisiyle yürüttüğü araştırma, memeli ve kuş türlerinin yaşam sürelerini analiz ederek, uzun ömürlülükteki cinsiyetler arası farkın nedenlerini derinlemesine inceledi. Analiz edilen 1.176 türün sonuçları çarpıcı bir zıtlık gösterdi: Dişi memeliler ortalama yüzde 13 daha uzun yaşarken, erkek kuşlar** dişilerden yaklaşık yüzde 5 daha uzun yaşıyordu. Bu durum, farkın olası bir nedenini **cinsiyet kromozomlarına** bağlıyor.

Memelilerde heterogametik cinsiyet olan erkeklerin (XY) aksine, dişi memelilerde (XX) bulunan çift X kromozomu, zararlı mutasyonlara karşı bir kalkan görevi görerek yaşam süresini uzatabilir. Kuşlarda ise bu sistem terstir. Araştırmanın baş yazarı Johanna Stärk, beklenen modelin tersine durumlar olduğunu belirterek, "Örneğin, birçok yırtıcı kuşta dişiler hem daha büyük hem de erkeklerden daha uzun ömürlüdür. Bu da cinsiyet kromozomlarının hikayenin yalnızca bir kısmı olduğunu gösteriyor" dedi.

Genetik faktörlerin yanı sıra, üreme stratejilerinin de yaşam süresini şekillendirdiği belirlendi. Özellikle eş rekabetinin yoğun olduğu poligamik memeli türlerinde, erkeklerin daha erken ölme eğilimi olduğu görüldü. Buna karşın, birçok kuş türünde olduğu gibi monogamik eşleşme görülen türlerde rekabet baskısı daha düşüktü ve erkekler genellikle dişilerden daha uzun yaşıyordu. Monogami, cinsiyetler arası farkın en az olduğu durumlarla ilişkilendirildi.

Ayrıca, yavruların yetiştirilmesine daha fazla yatırım yapan cinsiyetin (memelilerde genellikle dişiler) daha uzun yaşadığına dair kanıtlar bulundu. Örneğin, primatlar gibi uzun ömürlü türlerde, dişilerin yavruları bağımsız veya cinsel olarak olgunlaşana kadar hayatta kalması seçici bir avantaj sağlıyor.

Araştırmacılar, yırtıcılar, hastalık ve zorlu hava koşulları gibi çevresel baskıların da yaşam süresi farkını artırdığını, ancak bu baskıların en aza indirildiği hayvanat bahçesi ortamlarında bile farkın tamamen ortadan kalkmadığını gözlemledi. Bu bulgu, insanlardaki sağlık ve yaşam koşulları iyileşse bile kadınlarla erkekler arasındaki yaşam süresi farkının kalıcı olacağını öne sürüyor. Cinsiyetler arasındaki bu kontrastların, evrimsel geçmişimize derinlemesine işlenmiş olduğu ve gelecekte de büyük ihtimalle varlığını sürdüreceği belirtildi.

https://www.sciencedaily.com/