Apotheosis

Apotheosis nedir?

Apotheosis: Antik Yunan ve Roma’da insanların, yani ölümlülerin tanrılar katına yükseltilmesi.

Bu motifin sanat eserlerinde işlenmesine de apotheos denmekteydi.

Apotheosis: Tanrılaştırmak anlamına gelir.

Sıradan insanların tanrı mertebesine yükseltilmesi olarak ortaya çıkar. Bu kişiler divu yani tanrısal olarak da adlandırılırlardı.

Yunan dini, kahramanların ve yarı tanrıların var olduğu inana üzerine kuruluydu.

Büyük İskender'in fetihlerinin yunan yaşantısının doğu gelenekleriyle ilişkiye geçmesine yol açmasından önce bile, tarihsel kişilere ölümlerinden sonra tapınılması ya da yaşamakta olan bazı insanların gerçek tanrı sayılması olgusuna yer yer rastlanırdı. Örneğin Yunan sanatında apoteos sahneleri özellikle Herakles'in tanrılaştırılmasını betimler ve çoğunlukla vazo resmi biçiminde görülür.

Eski krallar, hanedanlarını meşrulaştırmak için genellikle çok tanrıcılığın kutsal ya da yarı kutsal kişi kavramlarına başvuruyordu. Atalara tapınma ya da ölülere saygının yanı sıra, salt dalkavukluk bile apotheosise yol açabilen öğelerdendi.

Terimin Latince karşılığı consecratiodur. Romalıların Cumhuriyet Dönemi sonuna değin kabul ettikleri tek resmi apotheosis, Romulus ile özdeşleştirilen Tanrı Quirinus'tu. Bu geleneği bozan imparator Augustus, Julius Caesar'ı tanrı ilan edince, yeni bir tanrılar kategorisi ortaya çıktı. Augustus'un başlattığı bu yeni gelenek, imparator ailesinin bazı kadınlarını, hatta imparatorun hoşlandığı kişileri kapsayacak biçimde genişletildi.

Bir imparatora yaşamı sırasında tapınmak -koruyucu ruhuna (genius) tapınmak dışında- genellikle bir taşra geleneğiydi.

İmparatorları ölümlerinin ardından tanrı katına yükseltmek senato kararına bağlıydı ve Hıristiyanlığın resmi din olarak kabul edilmesinden sonra bile hemen terk edilmedi.

Bir imparatorun tanrı katma yükselmesi töreninin en önemli bölümü, onun ruhunu göğe götüreceğine inanılan bir kartalın uçurulmasıydı.