Türkiye’de Müze Ziyaretlerinde Rekor: Son Beş Yılda 9,4 Milyar Liralık Gelir
Türkiye’de kültürel mirasın korunması ve toplumla buluşturulmasına yönelik yatırımların artması, müze ve ören yerlerinde ziyaretçi sayılarında önemli bir yükseliş yarattı. TÜİK verilerine göre 2023 yılında müze sayısı 636’ya, ziyaretçi sayısı ise 61 milyon 687 bine ulaştı. “MüzeKart” uygulaması, dijitalleşme, gece müzeciliği ve yurt dışından getirilen eserler bu yükselişte belirleyici rol oynadı.
Salgın Döneminden Sonraki Hızlı Toparlanma
Türkiye’de müzecilik, 2020 ve 2021 yıllarında Kovid-19 salgını nedeniyle ciddi bir duraklama yaşadı. Seyahat kısıtlamaları ve kapanmalar nedeniyle 2019’da 744 milyon lira olan gelir, 2020’de 169 milyon liraya düştü. Bu rakam, son yılların en düşük seviyesi olarak kayda geçti. 2021’de kısmi toparlanma gözlense de gelirler salgın öncesi dönemin gerisinde kaldı. Ancak 2022’den itibaren pandemi etkisinin ortadan kalkmasıyla müze ziyaretlerinde keskin bir artış yaşandı. Gelirler 2022’de 1 milyar lirayı, 2023’te ise 2,6 milyar lirayı aştı. Bu ivme, 2024 yılında rekor düzeye ulaşarak 5,1 milyar liraya yükseldi.
MüzeKart ve Dijital Uygulamalar
Müze ziyaretlerindeki artışın en önemli nedenlerinden biri MüzeKart uygulaması oldu. Kültür ve Turizm Bakanlığı tarafından başlatılan sistem, müze ve ören yerlerine erişimi kolaylaştırarak ziyaretçilerin yoğun ilgisini çekti. 2020’de yalnızca 758 bin 509 MüzeKart satılırken, bu rakam 2024’te 6 milyona yaklaştı. Son beş yılda toplam satış 15,6 milyon adede ulaştı. Dijital bilet uygulamaları, mobil müze rehberleri, artırılmış gerçeklik teknolojileri ve gece müzeciliği gibi yenilikler de müzelerin cazibesini artırarak genç kuşakları kültürel mekânlarla buluşturmada etkili oldu.
Yurt Dışından Dönen Eserler ve Yeni Müzeler
Türkiye’nin kültürel mirasının güçlendirilmesinde bir diğer önemli gelişme, yurt dışına kaçırılan eserlerin ülkeye geri getirilmesi oldu. Son yıllarda binlerce eserin ait olduğu topraklara dönmesi, müzelerin koleksiyonlarını zenginleştirdi ve ziyaretçi ilgisini artırdı. Ayrıca farklı illerde açılan yeni müzeler ve özel sergiler, müzeciliğin bölgesel ölçekte yaygınlaşmasını sağladı. Bu gelişmeler yalnızca ekonomik getiriyi artırmakla kalmadı, aynı zamanda kültürel bilincin güçlenmesine ve yerel turizmin canlanmasına da katkıda bulundu.
Ekonomik ve Kültürel Katkılar
Son beş yılda müze ve ören yerlerinden elde edilen toplam 9,4 milyar liralık gelir, Türkiye’de kültürel mirasın ekonomik boyutunu da ortaya koyuyor. Ancak bu rakam yalnızca ekonomik bir değer olarak değil, aynı zamanda kültürel sürdürülebilirlik açısından da önem taşıyor. Artan ziyaretçi sayıları, kültür turizminin gelişmesine ve Türkiye’nin uluslararası imajının güçlenmesine katkı sağlıyor. Uzmanlara göre, müzelerin eğitim programları, sergiler ve dijital uygulamalarla toplumun her kesimine hitap etmesi, kültürel mirasın gelecek kuşaklara aktarılmasında kritik rol oynuyor.
Sonuç
Türkiye’de müzecilik faaliyetleri, salgının yarattığı geçici durgunluğun ardından güçlü bir yükseliş trendine girdi. Artan ziyaretçi sayıları, MüzeKart satışlarındaki rekor ve teknolojik yeniliklerin kullanılması, müzelerin toplumla daha yoğun bir şekilde buluşmasını sağladı. 2020–2024 döneminde elde edilen 9,4 milyar liralık gelir, müzelerin yalnızca kültürel değil, aynı zamanda ekonomik bir değer taşıdığını da açıkça ortaya koydu.
AA Mertkan Oruç