Syedra Antik Kenti’nde 12 Aylık Kazı Dönemi: Bilim, Turizm ve Kültürel Miras Buluşuyor
Antalya’nın Alanya ilçesinde, yaklaşık 3 bin yıllık geçmişe sahip Syedra Antik Kenti’nde yürütülen kazılar, “Geleceğe Miras Projesi” kapsamında son üç yılda hız kazanarak 12 aya yayıldı. Alaaddin Keykubat Üniversitesi’nden Doç. Dr. Ertuğ Ergürer başkanlığındaki ekip, kentin yüzde 25’ini gün yüzüne çıkararak 50 yıllık çalışmayı yalnızca üç yılda tamamladı. Yerli ve yabancı ziyaretçiler artık Romalılarla aynı seviyede yürüyebilecek.
Syedra: Çok Katmanlı Bir Arkeolojik Miras
Alanya sınırlarında yer alan Syedra Antik Kenti, Helenistik, Roma, Bizans ve Anadolu Selçuklu dönemlerinin üst üste biriktiği çok katmanlı bir kültürel yerleşim özelliği taşır. Kent; stadyumu, tiyatrosu, meclis binası, sütunlu caddesi, hamam yapıları, vaftiz mağarası, su sistemleri, havuzları, sarnıçları ve zeytin işlikleri ile dikkat çekmektedir. Kentin 3 bin yıllık geçmişini belgeleyen bu yapılar yalnızca sosyal yaşamı değil, bölgenin ekonomik faaliyetlerini de ortaya koymaktadır. Özellikle çok sayıda zeytin işliği ve sarnıcın açığa çıkarılmış olması, Syedra’nın tarımsal üretimde de önemli bir merkez olduğunu göstermektedir.
12 Aylık Kazı Modeli: 50 Yıllık Çalışma 3 Yılda Tamamlandı
Syedra kazılarının son üç yılda ivme kazanması, Türkiye’de arkeoloji alanındaki yeni politikalarla yakından ilişkilidir. Kültür ve Turizm Bakanlığı’nın “Altın Çağ” olarak tanımladığı dönemde, kazı başkanı Doç. Dr. Ertuğ Ergürer’in ifadesiyle çalışmalar yalnızca 2-3 aylık sezonlardan çıkarılarak 12 aya yayılmıştır. Bu değişim, hem arkeolojik buluntuların çeşitlenmesini hem de kazı alanının genişlemesini sağlamıştır. Önceki yıllarda yalnızca yüzde 2-3’lük bölümü açığa çıkarılmış olan kent, günümüzde yüzde 25 oranında kazılmış durumdadır. Yaklaşık 150 bin metrekarelik sur içinde sürdürülen çalışmalarda konut alanları, dini yapılar, stadyum, özel yapılar, merdiven ve caddeler teker teker ortaya çıkarılmıştır.
Ziyaretçiler Romalılarla Aynı Seviyede Yürüyecek
Kazılarda elde edilen verilerin yalnızca bilimsel çıktılarla sınırlı kalmadığı, turizm çalışmalarına da entegre edildiği görülmektedir. 2025 yılıyla birlikte karşılama merkezi, bilet kesim alanı ve park alanı yenilenmeye başlamıştır. Syedra’nın özgün taş döşemeli yolları ve merdivenleri, yürüyen ziyaretçilere Roma döneminin toplumsal yaşamına doğrudan temas etme imkânı sunacaktır. Ergürer’in vurguladığı üzere ziyaretçiler “Romalılar hangi seviyede yürüdüyse aynı seviyede yürüyecek”; bu yönüyle Syedra, Türkiye’de deneyimsel turizme öncülük eden arkeolojik alanlardan biri olacaktır. Antik kentte ayrıca gece müzeciliği uygulaması 2026’da hayata geçecek; tüm gezi güzergâhı ışıklandırılarak alan saat 00:00’a kadar gezilebilecektir.
Arkeoloji, Turizm ve Bilimsel Üretim İçin Yeni Bir Merkez
Syedra’nın ziyaretçi sayısı 2019’da 2–3 bin seviyesindeyken bugün 100 binin üzerine çıkmıştır. Büyük tur gruplarının düzenli ziyaretleri, kazı çalışmalarının toplumla bütünleşmesini sağlamaktadır. Ziyaretçiler kazı ekiplerini gözlemleyebilmekte, uzmanlardan doğrudan bilgi alabilmektedir. Syedra ayrıca Dağlık Kilikya–Pamfilya sınırında yer alan konumu nedeniyle Batı Anadolu’ya göre daha az çalışılmış bir bölgede bulunmakta; bu nedenle elde edilen veriler arkeoloji bilimine yeni katkılar sunmaktadır. Kentin yalnızca turizm açısından değil, bilimsel araştırmalar için de stratejik bir merkez hâline geldiği görülmektedir.
Mustafa Kurt aa