Parmaksız Kale Höyüğü’nde 5 Bin Yıllık Tarih Gün Yüzüne Çıkıyor
Erzurum’un Hınıs ilçesinde yer alan ve geçmişi 5 bin yıl öncesine dayanan Parmaksız Kale Höyüğü’nde kazı çalışmaları hız kesmeden devam ediyor. Karaz Kültürü’nden Urartu yerleşimlerine uzanan katmanlarıyla dikkat çeken höyükte, yayla kültürüne ait yeni arkeolojik bulgular tespit edildi.
5 Bin Yıllık Geçmişe Sahip Bir Arkeolojik Alan
Erzurum’un Hınıs ilçesine yaklaşık 8 kilometre uzaklıkta bulunan Parmaksız Kale Höyüğü, Doğu Anadolu’nun en önemli arkeolojik alanlarından biri olarak kabul ediliyor. M.Ö. 3000 yılına tarihlenen Karaz Kültürü’ne ait izlerin keşfedildiği höyükte yürütülen kazılar, Anadolu’nun en erken yerleşim katmanlarının anlaşılmasına katkı sağlıyor. Höyüğün ritüel alanı, kale, güney yamaç ve karşı yamaç kesimleri sistematik olarak araştırılıyor. Bu kapsamlı çalışma, bölgenin çok katmanlı tarihsel dokusunu ortaya çıkarmayı hedefliyor.
Çok Disiplinli Kazı Ekibi
Kazı çalışmaları, 6 farklı üniversiteden 21 kişilik disiplinlerarası bir ekibin iş birliğiyle yürütülüyor. Arkeologlar, antropologlar, jeofizik uzmanları ve sanat tarihçilerinden oluşan ekip, höyüğün farklı noktalarında detaylı stratigrafik analizler gerçekleştiriyor. Höyükte bulunan arkeolojik materyaller, yalnızca Karaz Kültürü’nü değil aynı zamanda M.Ö. 1000’li yıllara tarihlenen Urartu yerleşimlerini de aydınlatıyor. Bu bulgular, Doğu Anadolu’nun tarihsel sürekliliğini, göç yollarını ve yayla kültürünün izlerini belgeleyen önemli veriler sunuyor.
Urartu Yerleşimi ve Yayla Kültürü Bulguları
Kazıların en dikkat çekici bulgularından biri, höyüğün kale kesiminde ortaya çıkarılan Urartu yerleşimi oldu. Bu yerleşim, Urartu döneminde bölgede askeri ve idari bir yapı bulunduğunu düşündürüyor. Ayrıca höyükte yaklaşık 4 bin yıl öncesine tarihlenen yayla kültürüne ait seramik parçaları, ocak kalıntıları ve hayvan kemikleri bulundu. Bu bulgular, höyüğün yalnızca bir savunma veya yönetim merkezi değil, aynı zamanda günlük yaşamın sürdüğü bir alan olduğunu da ortaya koyuyor.
Yazılı Kaya ve Sembolizmin İzleri
Kazı çalışmalarında önemli bir odak noktası da höyüğün yamaç kesiminde yer alan ve “Yazılı Kaya” olarak bilinen taş anıt. Üzerinde insan ve hayvan figürleri bulunan kaya, yaklaşık 5 bin yıl önce kentin kapısına koruyucu sembol olarak dikilmiş. Bu bulgu, bölgedeki inanç sistemlerine ve ritüel pratiklerine ışık tutuyor. Erzurum Valisi Mustafa Çiftçi’nin de yerinde incelediği Yazılı Kaya, höyüğün yalnızca maddi kültür değil, aynı zamanda manevi ve sembolik değer taşıyan bir merkez olduğunu gösteriyor.
AA Muhammet Mutaf