Muzalar Evi Koruma Altında: Zeugma’da Arkeolojik Miras İçin Yeni Bir Dönem
Gaziantep’teki Zeugma Antik Kenti’nde yer alan Muzalar Evi, Türkiye İş Bankası’nın katkılarıyla tamamlanan korugan yapı sayesinde dış etkenlerden korunacak. Mozaiklerin özgün dokusunun sürdürülebilir biçimde korunması ve ziyaretçilere yeni bir gezi deneyimi sunulması hedeflenen proje, Türkiye’de kamu-özel iş birliğine dayalı örnek bir kültürel miras koruma modeli olarak değerlendiriliyor. Yapının yakın zamanda ziyarete açılması planlanıyor.
Zeugma’da Koruma Odaklı Yeni Bir Yapı
Gaziantep Valiliği öncülüğünde, Türkiye İş Bankası’nın desteğiyle Zeugma Antik Kenti’nde bulunan Muzalar Evi’nin mozaiklerini dış etkenlerden korumak amacıyla inşa edilen korugan yapı tamamlandı. Bölgenin iklim koşulları dikkate alınarak tasarlanan yapı, hem mozaiklerin bozulmasını önleyecek hem de ziyaretçilerin alanda güvenli bir biçimde dolaşmasına olanak tanıyacak. Yakın zamanda ziyarete açılması planlanan korugan, Zeugma’nın en önemli Roma dönemi konutlarından birinin korunmasında dönüm noktası olarak görülüyor.
Banka Destekli Arkeolojik Koruma Modeli
Türkiye İş Bankası, yalnızca finansal destek sağlamakla kalmayıp, arkeolojik mirasın korunması ve bilimsel araştırmaların sürdürülebilirliğine katkı sunan öncü kurumlar arasında yer alıyor. Banka, 2012–2019 yılları arasında yürütülen kazı çalışmalarına verdiği destekle Muzalar Evi’nden çıkarılan 938 eserin Gaziantep Arkeoloji Müzesi’ne kazandırılmasına katkı sundu. Bu model, kültürel mirasın korunması sürecinde kamu kurumları ile özel sektörün eşgüdümlü çalışmasının başarılı bir örneği olarak gösteriliyor.
Arkeolojik Süreklilik: Muzalar Evi’nin Bilimsel Önemi
Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Klasik Arkeoloji Anabilim Dalı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Kutalmış Görkay başkanlığındaki ekip tarafından yürütülen kazılar, Muzalar Evi’nin MS 1. yüzyıl sonu ile 2. yüzyıl başlarına tarihlendiğini ortaya koydu. Mozaiklerde, klasik Yunan mitolojisinin esin perileri olan dokuz Muza betimleniyor. Bu özellik, evin yalnızca bir konut değil, aynı zamanda dönemin entelektüel dünyasını yansıtan sembolik bir yapı olduğunu gösteriyor. Görkay, evin dekoratif unsurlarının büyük ölçüde İmparator Hadrian Dönemi’nde tamamlandığını ve bu sanat üslubunun Roma kültürünün Anadolu’daki yansımalarını belgelediğini belirtiyor.
Anadolu Arkeolojisinde Süreklilik ve Kurumsal Katkı
Türkiye İş Bankası, Zeugma dışında Aydın’daki Nysa, Muğla’daki Stratonikeia, Denizli’deki Tripolis ve Laodikeia antik kentlerinde yürütülen kazılara da destek sağlıyor. Ayrıca Kırşehir Kaman kazılarında Japon Anadolu Arkeoloji Enstitüsü’ne, Antalya Patara ve İzmir Teos kazılarına da katkı veriliyor. Bankanın Kültür Yayınları, kazı başkanlarının bilimsel eserlerini yayımlayarak arkeoloji literatürüne kalıcı katkılar sunuyor. “Zeugma”, “Patara”, “Teos”, “Nysa” ve “Stratonikeia” üzerine yayımlanan kitaplar, bu çabanın akademik yansımaları arasında.
“Geçmişe ve Geleceğe Işık Tutmak”
Türkiye İş Bankası Genel Müdür Yardımcısı Suat Sözen, kazı çalışmalarının yalnızca geçmişi değil, bugünü ve geleceği de anlamaya yardımcı olduğunu vurguluyor. Anadolu’nun binlerce yıllık tarihsel birikimini “insanlığın ortak mirası” olarak nitelendiren Sözen, “Bu çalışmalar, istikrar ve sabırla yürütülmezse kültürel sürekliliğin korunması mümkün olmaz. Biz de Muzalar Evi kazılarından sonra buranın korunması yönünde sorumluluk üstlendik,” ifadelerini kullandı. Sözen, korugan yapının hem ziyaretçi deneyimini geliştireceğini hem de Zeugma’nın turizm rotasında daha görünür hale geleceğini belirtti.
Arkeolojik Hafızayı Geleceğe Aktarmak
Prof. Dr. Görkay, Zeugma’nın Doğu ve Batı kültürlerinin kesişiminde yer alan bir uygarlık merkezi olduğunu hatırlatarak, “Biz burada yalnızca kalıntıları değil, insanların bıraktığı hikâyeleri anlamaya çalışıyoruz,” diyor. Muzalar Evi’nin mozaik ve fresklerinin, Roma dönemi sosyal yaşamına dair çok sayıda ipucu barındırdığını vurgulayan Görkay, bu verilerin Anadolu arkeolojisinde sanat, gündelik yaşam ve kimlik ilişkilerini yeniden değerlendirmeyi mümkün kıldığını ifade ediyor.
Mehmet Selçuk Güçlü aa