Kıbrıs’ın Halk Kahramanına Vefa: Sarı Çizmeli Mehmet Ağa Anıtı Açıldı

Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’nde halk kültüründe derin bir yer edinen Sarı Çizmeli Mehmet Ağa için Göçeri köyünde inşa edilen anıtın açılışı gerçekleştirildi. Türkiye’nin Lefkoşa Büyükelçiliği KEİ Ofisinin destekleriyle hazırlanan anıt, hem yerel hafızanın yaşatılmasına hem de Barış Manço’nun şarkısıyla uluslararası tanınırlık kazanan kültürel figürün gelecek kuşaklara aktarılmasına yönelik önemli bir adım niteliği taşıyor.

Kültürel Mirasın Somutlaştırılması: Anıtın Açılışı ve Katılımcılar
Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’nde (KKTC) halk kültüründe güçlü bir simgesel karşılığa sahip olan Sarı Çizmeli Mehmet Ağa adına inşa edilen anıt, Girne’ye bağlı Göçeri köyünde düzenlenen törenle açıldı. Türkiye'nin Lefkoşa Büyükelçiliği Kalkınma ve Ekonomik İşbirliği Ofisi’nin (KEİ) mali ve lojistik desteğiyle ortaya çıkan proje, yalnızca bir heykel çalışması değil, yerel kimliğin güncel kültürel politikalarla yeniden görünür kılınmasına yönelik bir girişim olarak değerlendiriliyor.

Anıtın hemen yanında, Sarı Çizmeli Mehmet Ağa’nın hikâyesinin geniş kitlelerce tanınmasında önemli rol oynayan sanatçı Barış Manço’nun heykelinin de yer alması, projeye çok katmanlı bir kültürel temsil niteliği kazandırıyor. Törene; Kıbrıs Vakıflar İdaresi Genel Müdürü Mustafa Tümer, Dikmen Belediye Başkanı Yüksel Çelebi, Sarı Çizmeli Mehmet Ağa Kültür ve Dayanışma Derneği Başkanı Hüseyin Köroğlu, iş insanı Redif Nurel ve Barış Manço’nun oğlu Doğukan Manço’nun yanı sıra çok sayıda bölge sakini katıldı.

Törende konuşan Kıbrıs Vakıflar İdaresi Genel Müdürü Mustafa Tümer, anıtın “bu toprakların vicdanının taşla vücut bulmuş hâli” olduğunu belirterek Sarı Çizmeli Mehmet Ağa figürünün yerel değerler açısından taşıdığı ahlaki örnekliğe vurgu yaptı. Tümer’e göre anıt, adalet, doğruluk ve iyiliğin toplumsal hafızadaki yerinin sağlamlaştırılması açısından sembolik bir önem taşıyor.

Müzikal Bellekten Toplumsal Hafızaya: Barış Manço’nun Katkısı
Anıtta Barış Manço’nun heykeline yer verilmesi, kültürel figürlerin nesillerarası aktarımında popüler kültürün oynadığı belirleyici role işaret ediyor. Açılışta konuşan Doğukan Manço, babasının 1970’li yıllarda Kıbrıs’ta verdiği konserler sırasında Sarı Çizmeli Mehmet Ağa’nın hikâyesiyle tanıştığını ve bu anlatıyı şarkıya dönüştürerek kültürel belleğe kalıcı bir katkı sunduğunu aktardı.

Doğukan Manço’ya göre anıt, yalnızca bir kişi anısına yapılmış bir yapı değil; kültürel değerlerin korunması, belgelenmesi ve sonraki kuşaklara aktarılması açısından sürdürülebilir bir hafıza mekânı niteliği taşıyor. Bu yönüyle proje, halk anlatıları ve müzik aracılığıyla biçimlenen kolektif hafızanın mekânsal temsiline dair anlamlı bir örnek oluşturuyor.

Anıtın yanında yer alan Barış Manço heykelinin heykeltıraş Nuh Açın tarafından tasarlandığı belirtilirken, bu mekânsal bütünlüğün Sarı Çizmeli Mehmet Ağa figürünün tarihsel arka planı ile modern kültürel temsil biçimlerini bir araya getirdiği vurgulanıyor. Böylece hem tarihsel hem popüler kültürel üretimin kesiştiği bir hafıza alanı yaratılıyor.

Tarihsel Arka Plan: Bir Halk Kahramanının İzleri
Sarı Çizmeli Mehmet Ağa, Osmanlı döneminde Karaman’da doğmuş, kardeşleriyle birlikte Kıbrıs’a yerleştirilerek Göçeri köyünde geniş arazilere sahip olmuş bir yerel lider olarak bilinir. 1810 yılında dünyaya gelen Mehmet Ağa, bölgedeki ekonomik ve sosyal yapılar üzerinde belirleyici bir figür hâline gelmiştir. Binlerce hayvanı ve geniş arazileriyle dönemin önemli toprak sahiplerinden biri olmasının yanı sıra, yüzlerce kişiye iş imkânı sunması ve yoksullara yardım etmesiyle toplumsal hafızada “halk kahramanı” olarak anılmaktadır.

Yerel anlatılara göre Mehmet Ağa, evsizlere ev, zor durumdaki ailelere tarla bağışlamış, köylülerin esnafa olan borçlarını kapatmış ve yaşamı boyunca elindekini paylaşmayı ilke edinmiştir. Tüm mal varlığını yoksullara dağıtması nedeniyle hayatının son dönemlerinde yokluk çektiği, ancak buna rağmen ahlaki duruşundan hiç ödün vermediği aktarılır. 1920 yılında 110 yaşında vefat eden Mehmet Ağa’nın mezarı, uzun yıllar bakımsız kaldıktan sonra ilk olarak Barış Manço tarafından yaptırılmış, ardından üç kez restore edilmiştir.

Göçeri köyünde inşa edilen yeni anıt, bu tarihsel figürün yalnızca bir yerel kahraman değil; adalet, yardımseverlik ve toplumsal dayanışma değerlerinin somut bir sembolü olarak yeniden hatırlanmasına katkı sunmaktadır.

Mehmet Kemal Firik aa