Gordion’da Dijital Arkeoloji: 439 Yeni Tümülüs Gün Yüzüne Çıktı

2023’te UNESCO Dünya Miras Listesi’ne giren Gordion Antik Kenti’nde, dijital haritalama ve mekânsal analizlerle 439 yeni olası tümülüs tespit edildi. Hacettepe Üniversitesi’nden Dr. Mehmet Doğruluk liderliğindeki bu öncü çalışma, kültürel mirasın belgelenmesi, korunması ve geleceğe taşınması açısından önemli bir adım oldu. Dijital ikiz modeliyle alanın üç boyutlu haritası çıkarıldı; bu gelişme, olası doğal afetlere karşı koruma stratejileri için de kritik rol oynayacak.

Dijital İkiz Projesi ile Gordion’da Yeni Keşifler

Ankara’nın Polatlı ilçesinde yer alan ve Frigya’nın başkenti olarak bilinen Gordion Antik Kenti’nde, 2024 yılı itibarıyla önemli bir dijital haritalama çalışması gerçekleştirildi. Türkiye Harita ve Kadastro Mühendisleri Odası Ankara Şubesi’nin çağrısıyla başlayan “Gordion Bölgesi Dijital İkiz Projesi”, gönüllü harita mühendisleri ve akademisyenlerin iş birliğiyle yürütüldü. Projenin liderliğini Hacettepe Üniversitesi Mimarlık ve Şehir Planlama Bölümü Öğretim Görevlisi Dr. Mehmet Doğruluk üstlendi.

Proje kapsamında, insansız hava araçları (İHA) kullanılarak bölgenin yüksek çözünürlüklü fotogrametrik görüntüleri elde edildi. Bu görseller üzerinden oluşturulan sayısal yüzey modeli ile daha önce resmi kayıtlarda yer almayan 439 yeni potansiyel tümülüs saptandı. Böylece, alandaki tescilli 86 tümülüse önemli bir katkı sağlandı.

Mekânsal Analizlerle Arkeolojik Haritalama

Dr. Doğruluk’un liderliğinde yürütülen çalışmada, elde edilen 3 boyutlu dijital yüzey modeli üzerinden üç temel analiz gerçekleştirildi:

Tümülüslerin belgelenmesi,

2019-2024 yılları arasındaki morfolojik değişimlerin izlenmesi,

Gordion Midas Tümülüsü ve çevresini içeren bir sanal turun oluşturulması.

Tümülüslerin konumları, yükseklik farkları, eğim ve eğrilik değişimleri gibi mekânsal kriterlere göre analiz edilerek olası arkeolojik yapılar tespit edildi. Ayrıca, 3 duvar yapısıyla uyumlu yapısal anomali de belgelenerek potansiyel yeni araştırma alanları işaretlendi. Bu bilimsel yaklaşım, bölgenin arkeolojik kapasitesinin yeniden değerlendirilmesine olanak tanıdı.

Kültürel Mirasın Korunmasında Haritacıların Rolü

Proje sürecine katkı sağlayan Harita Kadastro Mühendisleri Odası Ankara Şubesi Başkanı Nusret Kaya, çalışmanın sadece keşif amaçlı değil, aynı zamanda kültürel mirasın korunması ve geleceğe aktarılması açısından da büyük önem taşıdığını vurguladı. “Gönüllülük esaslı bu proje, genç meslektaşlarımızın, öğrencilerimizin ve bölgedeki teknik büroların destekleriyle şekillendi,” diyen Kaya, süreci hem mesleki dayanışma hem de kültürel bilinç bağlamında değerlendirdi.

Harita mühendisi Emre Özcan ise projenin teknik kazanımlarına dikkat çekerek, oluşturulan dijital ikiz model sayesinde alandaki yapıları birebir ölçekte ve ayrıntılı şekilde kayıt altına aldıklarını belirtti. Özcan, “Bu model sayesinde deprem, yangın, savaş gibi yıkıcı olaylara karşı kültürel varlıkları yeniden inşa etme şansımız olacak,” dedi.

Geleceğe Dijital Bir Miras

Dijital ikiz teknolojisi, arkeolojik alanların korunmasında ve uzun vadeli planlamasında giderek daha önemli bir araç haline geliyor. Gordion’da elde edilen 3 boyutlu model, yalnızca bilimsel araştırmalar için değil, aynı zamanda eğitim, turizm ve afet sonrası yeniden inşa süreçleri için de bir kaynak oluşturuyor.

Bu proje, kültürel mirasın yalnızca fiziksel olarak değil, sayısal olarak da korunabileceğini ve sürdürülebilir dijital belgeleme yöntemleriyle yeni nesillere aktarılabileceğini gösteriyor. Önümüzdeki süreçte, elde edilen verilerin uluslararası iş birlikleriyle daha geniş arkeolojik projelere entegre edilmesi hedefleniyor.