Çorum’un Eğitim Belleği: 150 Yıllık Okulun Müzesinde Geçmişle Geleceği Buluşturan Deneyim

Milli Eğitim Bakanlığı’nın 2017’de başlattığı Eğitim Tarihi Müzesi Projesi kapsamında Çorum Anadolu Lisesi bünyesinde kurulan müze, Osmanlı döneminden günümüze uzanan 150 yıllık eğitim geçmişini belgeleyen nadir bir arşiv sunuyor. Yaklaşık 250 metrekarelik alanda 200’den fazla tarihi eser sergileyen müze, öğrencilerin değerler eğitimiyle geçmişle bağ kurmasını amaçlıyor.

Eğitim Tarihini Yaşatan Bir Mekân
Çorum’un köklü eğitim kurumlarından Atatürk Anadolu Lisesi, 1876 yılında “Rüştiye Mektebi” adıyla başlayan serüveninden bu yana, bölgeye damgasını vuran bir eğitim mirasına sahip. Milli Eğitim Bakanlığı’nın 2017’de başlattığı Eğitim Tarihi Müzesi Projesi kapsamında kurulan Çorum Eğitim Tarihi Müzesi, bu birikimi görünür kılmak amacıyla tasarlandı.

Yaklaşık 250 metrekarelik sergi alanında Osmanlı döneminden Cumhuriyet yıllarına uzanan 90 yazılı ve görsel belge ile 120 eğitim aracı sergileniyor. Ziyaretçiler, 19. yüzyıldan itibaren eğitimde kullanılan müzik aletleri, kayıt defterleri, mühürler, daktilolar ve bilgisayar öncesi görsel araçlarla Türkiye’nin modernleşme sürecindeki eğitim anlayışının izlerini takip ediyor.

Osmanlıca yazılmış defterler, 150 yıllık piyano, daktilo örnekleri ve mühürler, eğitimin tarihsel sürekliliğini belgeleyen nadir örnekler olarak öne çıkıyor. Müzeyi diğerlerinden ayıran unsur ise yalnızca geçmişe ait nesneleri sergilemek değil, bu eserleri değerler eğitimiyle ilişkilendirerek öğrencilere tarihsel bilinç kazandırmak.

“Geçmişine Sahip Çıkmayan Bir Milletin Geleceği Olamaz”
Atatürk Anadolu Lisesi Müdürü Emre Öztürk, müzenin sadece okul için değil, tüm Çorum için bir kültürel bellek merkezi olduğunu belirtiyor. 2017’de 24 Kasım Öğretmenler Gününde açılan müze, bugün Türkiye’nin en eski 100 lisesinden birine ev sahipliği yapmanın sorumluluğunu taşıyor.

Öztürk, müzenin kuruluş amacını şu sözlerle özetliyor:
“Geçmişine sahip çıkmayan bir milletin geleceği olamaz. Çocuklarımızın, geçmiş dönemlerde kullanılan eğitim araçlarını görmesi ve değerleriyle barışık büyümesi bizim için çok önemli.”

Müzede sergilenen eserler arasında 1878 tarihli Osmanlıca kayıt defteri, 1855 yılına ait bir piyano, 19. yüzyıldan kalma mühürler ve daktilolar bulunuyor. Bu eserler, Türkiye’deki eğitim sisteminin teknolojik ve pedagojik dönüşümünü somut biçimde gözler önüne seriyor.

Müzecilik Kulübüyle Aktif Öğrenme Modeli
Müzenin açılışının ardından okulda kurulan Müzecilik Kulübü, öğrencilere aktif bir öğrenme ortamı sunuyor. Görsel sanatlar öğretmeni Mustafa Burhan Esen rehberliğinde yürütülen bu kulüp, müzeyi yalnızca sergilenen bir mekân olmaktan çıkarıp, öğrencilerin aktif katıldığı bir eğitim alanına dönüştürmüş durumda.

Kulüp üyeleri, müzeyi ziyaret eden öğrencilere rehberlik ediyor, “değerler eğitimi” başlığı altında düzenlenen etkinliklerle “sorumluluk”, “vatanseverlik”, “dürüstlük” ve “geçmişe sahip çıkma” gibi kavramları oyun ve drama yöntemleriyle öğretiyor.

Esen, müzenin geçtiğimiz yıl farklı okullardan yaklaşık 600 öğrenci tarafından ziyaret edildiğini belirterek, bu sayıyı artırmayı hedeflediklerini söylüyor. Müzeyi yalnızca öğrenciler değil, kentin yetişkin sakinleri de gezebiliyor. Böylece müze, hem akademik hem de toplumsal bir işlev üstleniyor.

Eğitimde Sürekliliğin Somut Tanığı
Müzeyi gezen öğrenciler, geçmişle kurdukları bu temasın kendileri üzerinde güçlü bir etki bıraktığını dile getiriyor. 9. sınıf öğrencisi Melih Mert, “Eğitimde kullanılan araçların ilk hallerini görmek, bugünkü imkânlarla kıyaslama yapmamı sağladı.” derken, öğrencilerden Beril Şahin ise şu ifadeleri kullanıyor:
“Türkiye’nin en eski okullarından birinde okumak gurur verici. Müzeyi gezdiğimizde, okulumuzun tarihini ve geçirdiği aşamaları daha iyi anlıyoruz.”

Bu gözlemler, müzenin yalnızca tarihî eserlerin sergilendiği bir alan olmadığını; eğitim kültürünün kuşaklar arası aktarımını sağlayan bir platforma dönüştüğünü gösteriyor. Çorum Eğitim Tarihi Müzesi, hem yerel belleği koruma hem de öğrencilerde tarih bilinci oluşturma misyonuyla, eğitim ve kültür alanındaki özgün örneklerden biri olmayı sürdürüyor.

Kemal Ceylan aa